Šta novi GUP znači za novosadsko Novo naselje - Više zgrada, manje zelenila, vrtići i tramvaji

Prema nedavno usvojenom Generalnom urbanističkom planu do 2030. godine, Novo naselje, zajedno uz Satelit i Jugovićevo, planira se prvenstveno kao stambena zona višeporodičnog stanovanja sa zgradama, osim bloka oko ulice Svetozara Ćorovića, koji se i dalje zadržava kao zona sa individualnim kućama.

Na prvi pogled, novi GUP ne nudi neke posebne izmene ovog dela grada. Kao i u ranijim planovima, uz Bulevar Evrope, na potezu između Raše Radujkova i Bulevara vojvode Stepe, dozvoljena je gradnja solitera do 20 spratova, dok se uz Železničke kolonije planira spratnost objekata do 12 spratova.

Tamo gde je ostalo mesta, zgrade ne bi trebalo da budu više od osam-devet spratova.

Ono što karakteriše Novo naselje jeste to što ima prostrane zelene površine, zgrade nisu zbijene jedna uz drugu. Međutim, nastaviće se trend "učičkavanja" zgrada, što se dešavalo i prethodnih godina kroz izmene planova detaljne i generalne regulacije, iako je bilo protivljenja tome.

Sporno je to što se na štetu kvaliteta životnog prostora dozvoljava investitorima da zidaju više kvadrata, kao i šire zgrade u odnosu na ono što je ranije bilo predviđeno.

Ovo odudara od izgleda Novog naselja, a primeri za takve objekte već postoje - zgrade uz probijeni deo Bulevara Bate Brkića, kao i stambeni kompleks južno od Bulevara vojvode Stepe, uz nekadašnju prugu, pre novog parka. Identično je urađeno i na Jugovićevu, gde je sagrađeno 12 zgrada namenjenih pripadnicima snaga bezbednosti, koje su, iako imaju okolne slobodne površine, veće od zgrada prethodno zidanih na toj lokaciji.

Na mestu nekadašnjeg Rasadnika, gde uz probijeni deo Bulevara Jovana Dučića kompanija Galens planira zidanje kompleksa od osam do devet spratova, a gradnja se planira i na lokaciji severno od prodajnog objekta Lidla, koju Novi Sad još uvek nije prodao.

Jedna od novina je takozvano "eko stanovanje", koje se planira na delu nekadašnjeg aerodroma na Jugovićevu. Tokom javnih rasprava ovo je isticano kao novina koja bi trebalo da omogući kvalitetniji životni prostor uz primenu savremenih tehnologija i uštedu energije.

Nasuprot tome, kritičari GUP-a smatraju da je reč o "propagandi", te da će se raditi o ograđenom i zatvorenom stambenom kompleksu, odnosno o ekskluzivnom naselju sa manjim stambenim zgradama, što je nešto što se već viđa na Telepu, Adicama, Mišeluku.

Poslovne zone ostaju na istom mestu, prvenstveno na prostoru uz Bulevar vojvode Stepe, kao i uz Futoški put ka Veterniku. Tu se zadržavaju postojeći sadržaji, dok će se radna zona oko ulice Gavrila Principa transformisati sa namenom da i dalje služi privredi, ali i tercijalnom sektoru uz mogućnost da se postojeći industrijski kompleksi prenamene za potrebe kulture, sporta.

Novina u odnosu na raniji urbanistički plan je ta što je gradska vlast odlučila da deo prostora Rasadnika, uz sam put ka Veterniku, gde je ranije bio predviđen poslovni objekat, sada ustupi Centru za vanredne situacije, koji će funkcionisati i kao vatrogasna stanica, te za obuku budućih vatrogasaca. Ova izmena je ranije prihvaćena kroz niže urbanističke planove, ali je sada uvrštena i u GUP.

U GUP-u stoji da se i dalje planira stanica policije u Bate Brkića, nedaleko od raskrsnice sa Bulevarom Jovana Dučića, što je i ranije bila jedna od potencijalnih lokacija.

Na ovom prostoru planira se niz obrazovnih ustanova, vrtića i škola. Tako se planiraju vrtići i škole u blizini vatrogasne stanice, na zelenoj površini između Stanoja Stanojevića i Mileve Marić, na uglu Raše Radujkova i Simona Pišćevića, u blizini planirane aletske dvorane i stadiona na Jugovićevu, dok bi jedna trebalo da se nalazi severno od postojećih zgrada za bezbednjake, bliže objektima kasarne.

U Stojana Novakovića, pored vrtića Svitac, planirana je osnovna škola. Jedina srednja škola planira je na uglu Stojana Novakovića i Raše Radujkova, gde su trenutno sportski tereni i sportska gimnazija.

Muzej, galerija i drugi kulturni sadržaji se i dalje planiraju na prostoru stare Ranžirne stanice - Ložionice, dok se kulturna stanica planira na uglu Bulevaru Bate Brkića i Seljačkih buna.

U gradskim urbanističkim planovima je ranije bilo pomena o velikom sportskom kompleksu na mestu aerodroma, odnosno sada kasarne Jugovićevo" Ipak, projekat je smanjen, jer su se izgradile zgrade, a planiraju se i novi stambeni objekti, takozvano "eko stanovanje", kao i park-šuma.

Prema GUP-u, planira se atletski stadion i dvorana, a ostavlja se mogućnost izgradnje akva-parka ili kompleksa otvorenih i zatvorenih bazena, fudbalskih igrališta, sportske dvorane, teniskih terena, klizališta. Sve ovo zajedno se u dokumentaciji naziva Gradski sportski centar "Jugovićevo", a kao njen glavni segment ističe se upravo atletski stadion.

Kako se navodi u dokumentu, park-šuma bi trebalo da ima trim staze, biciklističke staze, igrališta, otvorene sportske terene, pa i dečiju karting stazu.

Sportski centar Mladost se zadržava, uz mogućnost proširenja kapaciteta i sadržaja, što je i do sada bio plan.

U GUP-u se kao sportsko-rekreativni prostor zadržava i lokacija između Jovana Dučića i Momčila Tapavice, koji je u većinskom vlasništvu kompanije Galens. Građani su ranije izražavali nezadovoljstvo i brigu da bi umesto sportskih i rekreativnih sadržaja mogli da dobiju stambene zgrade.

Ukoliko se nedavno usvojeni GUP posmatra u odnosu na raniji, na prvi pogled reklo bi se da donosi više zelenih površina Novom naselju, Satelitu i Jugovićevu.

Međutim, rezultat je to toga što je u plan docrtano zelenilo u vidu parka između Novog naselja i Detelinare, zatim je kao park označena i postojeća zelena površina oko stare Ranžirne stanice, a uz sve to, pojavile su se i desetine hektara parka na mestu aerodroma.

Papir trpi sve, ali ne živimo na papiru. U realnosti, Novo naselje neće dobiti nove zelene površine, već će se one zapravo smanjiti. Upravo na to su upozoravali ekološki aktivisti, građani, arhitekte.

Desetine hektara nekadašnjeg Rasadnika je već sada građevinska zona, a to se odnosi na delove Bulevara Evrope i Jugovićeva. Osim toga, ucrtana park-šuma na mestu nekadašnjeg aerodroma daleko je od bilo kakve šume. U pitanju je ogromna livada sa problemom podzemnih voda, zbog čega često deluje kao močvara, a vojska je koristi kao poligon i ne zna se da li će uopšte napuštati ovaj prostor i predati ga u civilnu upotrebu.

Takođe, "eko stanovanje" planira se na prostoru na kom su njive i livade.

Kada je u pitanju saobraćajna mreža na Novom naselju, nema novina, osim planiranja režijskih saobraćajnica i ulica oko novih stambenih objekata. Saobraćajnice će se u većoj meri graditi na Jugovićevu, gde je gradnja intenzivna, a u ostatku se uglavnom planira dodavanje biciklističkih i pešačkih staza, kao i parkinga - tamo gde je to moguće.

Kao i u ranijim planovima, predviđeno je da Novim naseljem prolaze tramvajske linije ka garaži Gradskog saobraćajnog preduzeća. Tramvajske šine planirane su za bulevare Jovana Dučića i Kneza Miloša.

Novina u GUP-u je ta da se planira očuvanje delova trase stare pruge koja je išla ka Ranžirnoj stanici, te je predviđeno da ona bude deo parternog uređenja prostora.

Zanimljivo je da gotovo nigde nisu ucrtane javne garaže ili parkinzi zbog kojih su se građani bunili. Kraj GSP-a se planira parking koji bi bio namenjen građanima koji u ovaj deo grada dolaze, kako bi svoje putovanje dalje nastavili tramvajem.