Užice dobija svoj arheološki park na otvorenom - Prvi posetioci već 2020. godine (FOTO)

(Prikaz budućeg praistorijskog naselja) Uz već dobro poznati Stari grad, čuvenu hidrocentralu rađenu po Teslinim principima, Užičani će svoju turističku ponudu obogatiti izgradnjom replike neolitskog naselja u selu Stapari, drugog ove vrste u Srbiji. U klisuri reke Đetinje će tako, na oko 11 km od Užica, po uzoru na neolitske lokalitete Velika i Mala Gradina, već sledeće godine nići arehološki park.

U ovom muzeju na otvorenom - kojim će moći da se dođe kroz "ćirine" tunele, stazom sada namenjenoj za bicikliste, šetače i turistički vozić - posetioci će moći da vide tradiocinalne kuće pletare i zemunice u kojima će se održavati izložbene aktivnosti. Takođe, u sklopu parka naći će se i građevina savremenog tipa sa radionicama, sa stolovima za rad, toaletima, ali će i ona biti izgrađena uz korišćenje tradicionalnih materijala.

Ukoliko sve bude realizovano planiranom dinamikom, naselje će biti spremno da primi prve posetioce već na proleće 2020. godine. Do tog perioda, projektni tim će pored izgradnje naselja nadgledati realizaciju postavki i animacijskih sadržaja koji se odnose na obradu gline, kostiju, kamena, kože, pripreme neolitske hrane, procesa isoljavanja i kurseve arheologije za najmlađe.

Projekat je, inače, osmišljen u skladu sa dostupnom arheološkom građom koja se čuva u Narodnom muzeju u Užicu.

- Reč je dokumentaciji o arheološkim istraživanjima lokaliteta Mala i Velika gradina u selu Stapari koja su vršena sredinom prošlog veka. Dostupne informacije ukazuju da su na ovom lokalitetu postojala četiri objekta gradinskog tipa iz perioda neolita i jedan objekat iz mlađeg, bronzanog doba. Nakon radova na izgradnji objekta, pristupiće se kompletnom opremanju objekata, osmišljavanju postavki unutar i van njih - objašnjava za eKapiju Miroslav Ivanović, menadžer za promociju projekta iz Regionalne razvojne agencije Zlatibor.

Kako dodaje, u skladu sa dobrim praksama postojećih arheoloških parkova na otvorenom u zemljama Evropske unije, deo postavki će biti statičnog tipa (lifeseeing koncept), a značajan deo će biti u funkciji animacije posetilaca svih starosnih dobi (lifeparticipating model).

- Uz građevinske radove kojima je predviđeno postavljanje ovih objekata, uporedo će se raditi i na parternom uređenju lokaliteta kako bi se ambijent što verodostojnije dočarao prilike života u neolitskom periodu – kaže Ivanović.

(Prikaz budućeg praistorijskog naselja) Inače, kako je rečeno za naš portal, deo arheološkog parka će biti isključivo komercijalnog karaktera, a deo će imati nekomercijalnu funkciju.

- Kada je reč o deci, đacima i studentima, usko ćemo sarađivati sa vrtićima, osnovnim i srednjim školama, školskom upravom, obrazovnim i kulturnim ustanovama, profesionalnim udruženjima, zanatlijama i pojedincima kako bismo doprineli popularizaciji kulture, razmeni znanja i aktivnom učešću građana i posetilaca u društvenom životu lokalne zajednice. Ulaznice, animacijski programi, suveniri, prezentacije i organizacija događaja samo su deo izvora finansiranja budućeg arheološkog parka- navodi Ivanović.

Uporedo sa izgradnjom parka u Užicu, partneri u Tuzli će raditi na obnovi dela Neolitskog sojeničkog naselja i osvežavanju postavke Geološkog muzeja koji funkcionišu u okviru kompleksa Panonskih jezera.

- S obzirom na to da je grad Užice i ranije uspešno sarađivao sa Tuzlom na realizaciji projekata iz različitih oblasti, nije bilo teško nastaviti saradnju sa pouzdanim prekograničnim partnerom sa iskustvom u inovativnoj interpretaciji kulturno-istorijskog nasleđa - Tuzlom - kaže Ivanović.

U cilju najave početka rada arheološkog parka, projektni tim planira organizaciju otvorenih dana edukacije za najmlađe, promotivne kampanje na emitivnim turističkim tržištima u okruženju kao i izradu i distribuciju štampanog i audio-vizuelnog materijala u prekograničnom području.

Odgovorni projektant za izradu projektno-tehničke dokumentacije je dipl. inž. arhitekture, dr Emilija Nikolić koja je, uz pomoć projektnog tima i dostupne arhivske građe koja se čuva u Narodnom muzeju u Užicu, izradila građevinski projekat Izgradnja replike neolitskog naselja u selu Stapari. Idejno rešenje naselja je bilo sastavni deo projektne dokumentacije na osnovu koje je Gradu Užicu, kao vodećem partneru, odobren projekat NeoLIFE u decembru prošle godine.

Preduzeće GPR Ćumur iz Sevojna će u periodu od 11 meseci raditi na izgradnji, opremanju i uređenju neolitskog naselja pod stručnim nadzorom odgovornog projektanta i NeoLIFE projektnog tima.

Projekat "Novi život neolitskog nasleđa u prepoznatim prirodnim područjima od velikog značaja - NeoLIFE" zajedno realizuju Grad Užice, Grad Tuzla, Srednja umetnička škola Užice i Opština Milići. Projekat kofinansira Evropska unija kroz Program prekogranične saradnje Srbija - Bosna i Hercegovina 2014 - 2020, u okviru finansijskog Instrumenta pretpristupne pomoći (IPA II). Ukupna vrednost projekta je oko 600.000 EUR.

Telo za ugovaranje ovog projekta je Ministarstvo finansija, Sektor za ugovaranje i finansiranje programa iz sredstava Evropske unije (CFCU).