Arčibald Rajs i na filmu

(Scena iz filma) Dokumentarno-igrani film osvetljava ličnost dr Arčibalda Rajsa, jednog od najvećih prijatelja kojeg je Srbija tokom burne istorije imala.

- Film smo snimali u nekoliko etapa od jeseni prošle godine sve do ovog leta, i to na lokacijama u Beogradu, Nišu, Solunu, Krfu, Vidu, Kajmakčalanu, ali i u Lozani, u kojoj je Rajs proveo svoju mladost. Ličnost Arčibalda Rajsa je toliko svestrana, to je jedan neverovatno bogat život i priča o njemu nikada ne može do kraja biti ispričana - kaže Goran Vukčević, scenarista i reditelj filma "Čujte Srbi!".

Kao istaknuti četrdesetogodišnji kriminolog, Rajs je na poziv srpske vlade pre tačno sto godina došao u Srbiju te je kao istražitelj, ali i ratni izveštač, svetom proneo glas o stradanju i junaštvu, o ogromnim žrtvama srpske vojske i naroda. Do svoje smrti je ostao veran Srbiji, mada duboko razočaran u srpske političare.

- Gledaoci će saznati mnogo toga o njegovoj ličnosti što nisu ni naslućivali iz šturih podataka koji su dopirali do šire javnosti. Pokušali smo da kroz razgovor sa dvadesetak ljudi iz Švajcarske, Grčke i Srbije sastavimo priču o njegovom životu, blistavoj karijeri, ljubavi i žrtvi, kao i da pokušamo da sagledamo genezu nastanka njegove gorke oporuke našem narodu - navodi reditelj.

Film je sniman na lokacijama u Beogradu, Nišu, Solunu, Krfu, Vidu, Kajmakčalanu, ali i u Lozani, u kojoj je Arčibald Rajs proveo mladost. Gledaoci će saznati o njegovoj ličnosti mnogo onog što nisu ni naslućivali

Što se tiče igranih scena, one su velikim delom svedene i doprinose oživljavanju atmosfere puta koji je prošao Rajs.

- Nismo oživljavali velike bitke, uglavnom ono što se zbivalo pre i posle njih. Uniforme i oružje iz tog perioda veoma se teško pronalaze, pa smo se oslonili na nekoliko fundusa, kao i predmete iz privatnih zbirki. To uvek dodatno opterećuje jer odgovarate za oštećenje vrednih stvari, a pre svega dragih uspomena. Srećom, sve je uglavnom dobro prošlo. Poslednje scene smo snimali sa statistima u okolini Bukovca na Fruškoj gori. To je kraj koji ima mnogo toga i od Šumadije i od Kajmakčalana, a prizori su uglavnom sa mrtvima i ranjenima - otkriva Vukčević.

U igranom delu glumac Milan Prljeta kao narator gledaoce vodi kroz prostore koje je tokom Velikog rata prošao i sam Rajs. Lik slavnog istražitelja tumači novosadski glumac Uroš Zdjelar, dok se u ulozi Nikole Pašića pojavljuje Predrag Smiljković. Premijera filma je u septembru.

Govore Istoričari, sociolozi...

O detaljima vezanim za život i rad Arčibalda Rajsa u filmu govore istoričari, sociolozi, kriminolozi: Čedomir Antić, Slobodan Antonić, Saša Marković, Slobodan Bjelica, Dragomir Anđelković, Stanislav Sretenović, Ivan Mijatović, Pjer Margo, Erik Sapin, Daniel Korvon, Dušan Janjić, Slavko Spasić.