Bolji dani za prijepoljsku malinu - Opština počela pripreme za izgradnju regionalne hladnjače vredne više od 1,2 mil USD

Osim tradiconalne šljive i jabuke, u opštini Prijepolje, ali i celom regionu, tokom protekle decenije značajno je poraslo interesovanje za uzganjanje jagodičastog voća, pre svega maline. Samo u Prijepolju, godišnje se proizvede oko 1.000 tona ovog voća, a u susednom Priboju i više – oko 2.500 tona.

Zbog toga su dve opštine na Limu odlučile da pronađe partnera za regionalnu hladnjaču, koja bi omogućila da se unapredi konkurentnost prijepoljske maline, ali i uposli lokalno stanovništvo – kako u samom pogonu, tako i kroz kooperantske aranžmane. Ključ uspešne saradnje, koja bi projepoljskim i pribojskim voćarima omogućila definisane uslove otkupa, jasno formiranje cena, ali i plan unapređenja proizvodnje i plasmana, rešili su da potraže u sklapanju javno-privatnog partnerstva.

Hladnjača bi bila smeštena na lokaciji u poslovnoj zoni "Kolovrat", koju je opština obezbedila i koja je u potpunosti opremljena (vodovod, kanalizacija, struja, pristupne samobraćajnice). Izrađen je idejni projekat, a u toku je izrada i glavnog.

Projekat regionalne hladnjače u Prijepolju našao se među osam najboljih na konkursu "Javno-privatno partnerstvo kao razvojni potencijal" koji je sprovela Nacionalna alijansa za lokalni ekonomski razvoj (NALED), uz podršku USAID projekta održivog lokalnog razvoja. Opština Prijepolje je nosilac, a opština Priboj partner. Prema prvim procenama, ukupna vrednost projekta je 1,277 mil USD.

Kako objašnjava Dragiša Rakonjac iz Odeljenja za privredu opštine Prijepolje, hladnjača će imati tri rashladne komore, tunel za zamrzavanje, pothladu i manipulativne hodnike, a ukupan kapacitet iznosio bi, prema idejnom projektu, 1.790 tona voća.

Prijepolje (Foto: turizamprijepolje.org.rs)

- To je ukupan lagerski kapacitet – 940 tona je u režimu čuvanja od 0 do 2 stepena (korišćenjem tzv pothlade), a 850 tona u režimu od -18 do -22 stepena. Kapacitet tunela za smrzavanje je 15 tona, sa temperaturom unosa od +4 stepena – kaže naš sagovornik iz prijepoljskog Odeljenju za privredu.

U delu prostora ispred Komore za pothladu, moguća je izgradnja linije za prebiranje i pakovanje voća.

Sagovornik "eKapije" objašnjavaju da će rahladni materijal za sve komore biti freon 404A. Kondenzatori će biti smešteni na betonskom postolju pored objekta, a agregati u nezavisnom limenom kućištu. U izgradnji hladnjače biće primenjena savremena i racionalna rešenja, koja će omogućiti korišćenje postrojenja tokom cele godine, kao i to da se ovde lageruju drugi proizvodi – sladoled, riba...

Iznad proizvodnog dela, sa pomenutim komorama, koji je u prizemlju, nalaziće se administrativni prostor - kancelarije (uprava, finansije, tehnolog), sanitarne prostorije, svlačionice za radnike, čajna kuhinja, prostorija za ishranu radnika i magacinski prostor kartonske ambalaže.

Nakon izrade glavnog projekta, sledeći korak je utvrđivanje tačne ukupne vrednosti hladnjače, odnosno utvrđivanje učešća troškova infrastrukture i zemljišta u ukupnoj ceni (deo koji je opština uložila).

- Prema predlogu finansijskog učešča javnog i privatnog partnera, deo koji bi opština investirala je 200.000 USD, dok bi privatni partner trebalo da uloži nešto više od 1,077 mil USD.

Posle toga bili bi definisani partnerski odnosi u budućem JPP.

Kako bi projekat bio uspešan, neophodno je potom ažuriranje baze proizvođača voća, definisanje dugoročnog akionog plana nabavke sadnica, kao i subvencija opštine individualnim gazdinstvima, te potom sklapanje dugoročnog ugovora sa proizvođačima.


Tu je i obuka budućih radnika, a opština i privatni partner bi zajedno osmislili mere za povećanje zainteresovanosti gazdinstava i učestvovali u promociji za privlačenje i osnaživanje proizvodnje.

- Izgradnja regionalne hladnjače omogućila bi obezbeđen otkup za malinu, jagodu, borovnicu, šljivu itd, kao i uslove za konfekcioniranje, prebiranje i pakovanje proizvoda jagodičastvog voća. Očekujemo povećanje broja proizvođača i rast proizvodnje. U samom pogonu bilo radilo bi 20 radnika, a pretpostavka je da bi indirektno bilo zaposleno oko 1.500 proizvođača, u obe opštine – kažu u Odeljenju za privredu.

Projekat pred ulagačima u novembru

Opštinama koje su odabrane konkursu, pa tako i Prijepolju, NALED će pomoći da svoje projekte sprovedu u delo. NALED-ov konsultanstki tim radiće u narednih meseca dana sa predstavnicima projepoljskog Odeljenja za privredu, kako bi kreirali što bolji akcioni plan.

Takođe, projekat regionalne hladnjače za Projepolje i Priboj biće predstavljen potencijalnim privatnim partnerima na investicionoj konferenciji u Beogradu, koju će NALED I USAID organizovati u novembru.

M.S.