Beogradske Vila Rajh, zgrada Vojnogeografskog instituta, Klasne lutrije i Stara kapetanija u Zemunu proglašene za spomenik kulture

Vila Rajh, zgrada Vojnogeografskog instituta, zgrada Klasne lutrije u Beogradu i Stara kapetanija u Zemunu odlukom Vlade Srbije, proglašene su za spomenik kulture.

Vila Rajh nalazi se na teritoriji opštine Savski venac, u ulici Sanje Živanović broj 2a, u privatnoj svojini.

Spomenik kulture sagrađen je 1931. godine prema projektu istaknutog beogradskog arhitekte Dušana Babića, u duhu modernih arhitektonskih stremljenja. Koncipiran je kao izduženi paralelopiped, upravno postavljen na pad terena, sa dve etaže iz gornje ulice Sanje Živanovića i tri etaže u dubini parcele (dodatna etaža postignuta je korišćenjem visinske razlike u padu terena).

Zgrada Vojnogeografskog instituta u Beogradu nalazi se na teritoriji opštine Palilula, ulica Mije Kovačevića broj 5, u državnoj svojini.

Spomenik kulture sagrađen je u periodu 1950–1954. godine, prema projektu arhitekte Milorada Macure (1914–1989), jednog od najistaknutijih predstavnika srpske i beogradske graditeljske scene posleratnog perioda. U prostorno-funkcionalnom smislu jasno se izdvajaju dve celine koje su bile namenjene dvema korisničkim institucijama. Severno krilo u kojem je smeštena Štamparija orijentisano je prema parku, dok je južno krilo, namenjeno Vojnogeografskom institutu, postavljeno prema ulici Mije Kovačevića.

Zgrada Klasne lutrije u Beogradu, u ulici Vase Čarapića broj 20, opština Stari grad nalazi se u državnoj svojini.

Spomenik kulture sagrađen je 1899. godine, prema projektu arhitekte Milana Kapetanovića i inženjera Miloša Savčića, a pod pokroviteljstvom Ministarstva narodne privrede. Predstavlja prvu zgradu lutrije u Srbiji podignutu za privredne potrebe, koja je svojim prihodima potpomagala i druge grane društvenog razvoja kao što su prosveta i kultura. U vreme građenja bila je, uz zgradu Kapetan Mišinog zdanja i Narodnog pozorišta, jedna od najreprezentativnijih građevina na potezu od Kalemegdana i današnjeg Trga Republike. Podignuta je kao jednospratna zgrada u duhu akademizma.

Za spomenik kulture utvrđena je i Stara kapetanija u Zemunu na Kej uoslobođenja broj 8, koja je u državnoj svojini.

Sagrađena je 1908. godine za parobrodsku putničku stanicu, po planovima bečkog arhitekte Remela. Prizemna izdužena građevina, simetrično je komponovana u postsecesijskom duhu sa pojednostavljenom dekoracijom.

Vremenom je zgrada prepravljana, zatvorene su arkade na levom krilu prema reci Dunav. Od starijih zgrada nekadašnjeg brodskog ureda iz 18. i 19. veka, nijedna nije sačuvana, tako da je u spomeniku kulture sadržana značajna istorijska uloga Zemuna u rečnom saobraćaju dunavskog sliva.

Od osamdesetih godina 20. veka (1985) u zgradi se nalaze renomirana likovna galerija "Stara kapetanija", sedište Društva likovnih i primenjenih umetnika Zemuna, koje danas broji preko sto pedeset članova i redakcija uglednog časopisa za likovne i vizuelne komunikacije "Likovni život". Poslednje tri decenije spomenik kulture je postao sedište kulturnog i likovnog života grada Beograda.