Upoznajte misterije podzemnog Beograda - Grad tajni u knjizi i kao turistička atrakcija
Obilazimo svetske metropole i pokušavamo da otkrijemo deo njihove tajne, a ne znamo koje sve zanimljive priče krije naš glavni grad. Da li ste znali da je u Beogradu, dok su Pariz i Berlin bili još poljane, postojao rimski vodovod od Kalemegdana do Malog Mokrog Luga, šta kriju pećine ispod Tašmajdanskog parka ili koji su kameni "mesojedi" ispod Kalemegdana?
Glavni grad sadrži na stotine lokaliteta, pećina, laguma, tunela, bunkera i drugih građevina koje su uništavali i gradili narodi koji su naseljavali Beograd. Deo tajne Beograda je sada dostupna turistima kroz turu "Podzemnim Beogradom". Turistička organizacija Beograda i turistička agencija "EuroJet" uz podršku Ferijalnog i hostelnog saveza Srbije organizuju šetnju kroz tajne prolaze naše prestonice. Turiste će voditi pisci knjige "Beograd ispod Beograda", Vidoje Golubović i Zoran Nikolić zajedno sa vodičima agencije.
Tura će trajati dva sata i uključivaće obilazak nekoliko podzemnih lokaliteta koji su u ovom trenutku dostupni za razgledanje sa organizovanim grupama, a predstavljaju blago Beograda i savršen način da se predstavi i doživi bogata istorija Beograda kao potencijalne Evropske prestonice kulture 2020. Posetu lokalitetima će naravno oslikati priča vodiča o neobičnoj istoriji Beograda, čudnim sudbinama, i drugim legendama, kao i neke enigme koje vekovima podstiču znatiželju poznavalaca istorije i kulture.
Obilazak počinje iz Rimske dvorane u Biblioteci grada Beograda u kojoj su temelji kule glavne kapije rimske tvrđave i rimskog vodovoda koji je vodio čak od Malog Mokrog Luga.
Iz Rimske dvorane tura dalje kreće ka bunkeru iz vremena Informbiroa. Bunker je izgrađen 1948. godine zbog potrebe tadašnje države da se odbrani od eventualnog napada Sovjetskog Saveza. Sledeća lokacija je barutana koju su kao poslednju odbranu od Turaka izgradili Austrijanci, između 1718. i 1721. godine nakon što je Eugen Savojski preuzeo tvrđavu od Turaka. Austijanci kao vešti graditelji izgradili su najmoderniju barutanu sa vešto smišljenim otvorima za cirkulaciju vazduha u kojoj nije bilo vlage bez obzira na blizinu reke. Danas su tu izloženi sarkofazi, nadgrobne stele, spomenici, žrtvenici i kapiteli. Spomenici datiraju iz perioda od III do VI veka nove ere. Među eksponatima izdvajaju se žrtvenik sa scenama prinošenja ovna i bika na žrtvu i jedan od najranijih hrišćanskih spomenika sa teritorije antičkog Singidunuma - Jonin sarkofag sa motivima starozavetnih legendi. Inače, sarkofag na starogrčkom znači – onaj koji jede meso.
Obilazak podzemnih lokaliteta završava se u vinskom lagumu u Karađorđevoj ulici uz vinsko posluženje. Nakon Božića tura "Podzemnim Beogradom" za turiste biće organizovane tri puta nedeljno. Cena ovakvog izleta je 600 dinara.
Grad tajni
Tajne Beograda Zoran Lj. Nikolić, novinar i publicista, godinama istražuje i otkriva čitaocima u knjigama "Beograd ispod Beograda" (napisao zajedno sa Vidojem Golubovićem), "Masonski simboli u Beogradu", Tajna novog Beograda (sa Mirkom Radonjićem), a prošle godine je objavio prvi roman "Grad tajni".
- Prve opsesije tajnama našeg grada traju još od pre 15 godina. Novinaru je nekada potrebno da iskorači iz faktografije i da ono što ne može da dokaže na neki način prikaže čitaocima. Imajući životne lomove, kao svako od nas, imao sam potrebu da ispričam priču o svetoj ulozi žene, a potreba je čoveka i da ispriča nešto o ulozi tajne. Ovaj roman je kombinacija jednog i drugog i zbog toga se pojavljuju mistična mesta u Beogradu a zbog toga sam i svoje junake pustio da traže Atilin grob u Panoniji. Opisan je tragač za blagom koji neshvata da ga ima kod kuće odnosno da većina nas veliki deo kovčega sa blagom ima u duši samo ne zna da ga nosi sa sobom – kaže u razgovoru za "eKapiju" o svom romanu Zoran Nikolić.
Nikolić napominje da ne voli žanrove, da se trudio da roman "ispriča na svoj način", ali da su ga čitaoci prepoznali kao avanturistički, istorijski i ljubavni.
U romanu "Grad tajni" beogradskog novinara, stručnjaka za tajnu istoriju, angažuje bogati Amerikanac da bude član ekipe koja će krenuti u potragu za Atilinim grobom. Ali tajna Atilinog večnog počivališta nije jedina tajna koja će ih pratiti na tom putu, to je samo početak nečeg većeg i mističnijeg – ključa svih tajni.
Roman otkriva neke od najneverovatnijih priča o Beogradu. U pećini ispod Tašmajdanskog parka, u samom centru Beograda, krije se pravi mali grad koji čuva najmisterioznije priče.
(Ulaz u pećine na Tašmajdanu)
Kako kaže glavni junak romana – "meni je Tašmajdanski park bio dragocen. Neka vrsta relikvije, ličnog molitvenog prostora koji je u svojoj sadašnjosti svima postao nezgrapno poznat. Beograđani znaju gde se nalazi, ali niko šta predstavlja. Kada se nalazim tamo osećam se znatno drugačije nego prolaznici koji su izašli u običnu, porodičnu šetnju ili jure na zakazani ljubavni sastanak".
Tašmajdanska pećina nalazi se na 28 metara ispod zemlje, nedaleko od crkve Svetog Marka, a u njoj je Karađorđeva vojska planirala napade na tursku vojsku. Pećina je mnogo kasnije služila i kao sklonište. Nemački komandant Aleksander fon Ler je u ovim lagumima imao sklonište za Vermahtovu komandu. Iz komandnog štaba, kroz tajne prolaze stiže se do Pravnog fakulteta, Glavne pošte i ko zna gde...
- Najveći broj Beograđana i ne zna da je baš iznad nje, na mestu današnjeg Tašmajdanskog parka, bilo Staro groblje, u kojem su sahranjeni mnogi znameniti Srbi, pa posle preneseni na Novo groblje u Ruzveltovu. Za Tašmajdan su vezane mnoge priče, među kojima i ona da su Turci mošti Svetog Save spalili baš ovde, na Malom Vračaru, kako tvrde stari istoričari, u velikom plamenu koji je trebalo da vidi cela beogradska varoš. Tu je, između ostalog, pročitan i hatišerif, a nađeni su i rimski tragovi. Do 90-ih godina prošlog veka Tašmajdan je čuvan kao najveća tajna – navodi Nikolić.
Nikolić nam najavljuje osmo, dopunjeno, izdanje knjige "Beograd ispod Beograda", i drugi tom "Tajne Novog Beograda" i očekuje da će pećine ispod Tašmajdana u budućnosti biti velika turistička atrakcija.
Mnogi prolazi u Tašmajdanskoj pećini su još zatvoreni ili zatrpani. Ostaje nam da očekujemo da i oni budu dostupni za sve kako bismo saznali još poneku od njegovih mnogobrojnih tajni.
Suzana Obradović