Kako se sprovodi monitoring radioaktivnosti?

Na osnovu Zakona o zaštiti od jonizujućih zračenja i o nuklearnoj sigurnosti Upravni odbor Agencije za zaštitu od jonizujućih zračenja i nuklearnu sigurnost Srbije doneo je Pravilnik o monitoringu radioaktivnosti kojim se uređuju način i uslovi sistematskog ispitivanja radioaktivnosti u životnoj sredini i u životnoj sredini u okolini nuklearnog objekta.

Pravilnikom je propisano da se stematsko ispitivanje radoaktivnosti u životnoj sredini izvodi tako da se uzmu u obzir svi mogući putevi izlaganja stanovništva jonizujućim zračenjima, koje nastaje zbog spoljašnjeg ozračivanja, inhalacije i ingestije.

Monitoring radioaktivnosti obuhvata merenja koncentracije radionuklida koji značajno doprinose dozi, radi procene nivoa i kontrole izlaganja stanovništva jonizujućim zračenjima.

Merenja u okviru monitoringa radioaktivnosti vrše se tako, da je omogućeno praćenje promena radioaktivne kontaminacije životne sredine i spoljašnjeg zračenja sa vremenom.
U okviru monitoringa radioaktivnosti sakupljaju se podaci koji su potrebni za interpretaciju rezultata merenja radioaktivnosti i procenu doze, kao što su podaci o količini padavina i drugi meteorološki podaci o protoku tekuće vode, količini distribuirane vode za piće i drugo.

Rezultati monitoringa radioaktivnosti moraju biti vrednovani i pripremljeni tako da se mogu upotrebiti za procenu izloženosti stanovništva jonizujućim zračenjima iz životne sredine, za praćenje promena izloženosti stanovništva jonizujućim zračenjima iz životne sredine i za donošenje odluka o potrebi preduzimanja mera zaštite u slučaju povećanja radioaktivnosti u životnoj sredini.

Određivanje sadržaja radionuklida u uzorcima iz životne sredine vrši se metodom gamaspektrometrije i specifičnim metodama.

Sakupljanje i priprema uzoraka obavlja se tako da se gubitak radionuklida prilikom sakupljanja i pripreme uzorka svede na najmanju moguću meru.

Sadržaj radionuklida određuje se u uzorcima vazduha, padavina, površinskih voda, zemljišta, biljnih kultura, životnih namirnica, vode za piće, stočne hrane.

Kroz monitoring radioaktivnosti životne sredine prati se radioaktivnost životne sredine koja je posledica globalnog i lokalnog zagađenja nastalog upotrebom izvora jonizujućih zračenja, te prisustvo prirodne radioaktivnosti i povećane prirodne radioaktivnosti nastale u tehničko-tehnološkim procesima.

Merenja u okviru monitoringa radioaktivnosti životne sredine obavljaju pravna lica ovlašćena za poslove monitoringa radioaktivnosti ili za pojedina merenja u okviru njega, a na kraju merenja donosi se izveštaj o izvršenim merenjima u okviru monitoringa radioaktivnosti.

Kontrola nivoa radioaktivne kontaminacije životne sredine u okolini nuklearnog objekta vrši se kontrolom emisije radioaktivnih efluenata iz nuklearnog objekta i sadržaja radionuklida u životnoj sredini u redovnim uslovima i u slučaju vanrednog događaja.

Nivo radioaktivne kontaminacije životne sredine u okolini nuklearnog objekta procenjuje se na osnovu nivoa spoljašnjeg zračenja i sadržaja radionuklida u vazduhu, padavinama, površinskim vodama i sedimentu, vodi za piće, hrani, hrani za životinje i bioindikatorima, kao i određivanjem drugih parametara koji utiču na sadržaj i raspodelu radionuklida u okolini.

Kontinuirano sakupljanje meteoroloških podataka i njihovu obradu obezbeđuje automatska meteorološka stanica koja je u sastavu nuklearnog objekta

Pravilnikom je propisan i monitoring radioaktivnosti u vanrednom događaju.

U slučaju vanrednog događaja nadležni organi, a u skladu sa Planom za delovanje u slučaju akcidenta, moraju već u početnoj fazi, i u toku trajanja vanrednog događaja utvrđivati i pratiti stepen opasnosti i verovatni razvoj događaja, kako bi se obezbedilo pravovremeno otkrivanje novih opasnosti ili ocena posledica vanrednog događaja i odlučivanje o opsegu i vrsti mera zaštite, saniranja i drugim merama intervencije.

Pravilnik je stupio na snagu u oktobru 2011.

Za više informacija pogledajte

Preuzmite PDF dokument