Opštine bi mogle da ovlaste Vladu Srbije za upravljanje komunalnim delatnostima

Izmenama i dopunama Zakona o komunalnim delatnostima, koji je stigao u Skupštinu Srbije na predlog Vlade, predviđa se da bi lokalne samouprave, po principu dobrovoljnosti, mogle da prenesu ovlašćenje za upravljanje jednom ili više komunalnih delatnosti na državu, odnosno Vladu Srbije.

Vlada se, ipak, ne bi direktno bavila komunalnim poslovima u nekoj opštini – poput snabdevanja vodom, gradskim prevozom ili upravljanjem pijacama – već bi, kako predlaže novi propis, birala Nacionalnog upravljača komunalnom infrastrukturom.

U obrazloženju zakona, oko čijih izmena je javna rasprava sprovedena još u proleće prošle godine, stoji da gradovi i opštine u cilju podizanja kvaliteta komunalnih usluga, efikasnijeg i ekonomičnijeg upravljanja komunalnim delatnostima i po principu dobrovoljnosti, mogu preneti ovlašćenje za upravljanje jednom ili više komunalnih delatnosti na Republiku Srbiju, odnosno Vladu.

- Upravljanje komunalnom delatnošću, u smislu stava 1. ovog člana podrazumeva obezbeđenje organizacionih, materijalnih i drugih uslova za izgradnju, održavanje i funkcionisanje komunalne infrastrukture i tehničko i tehnološko jedinstvo sistema - stoji u dokumentu koji čeka na raspravu u Skupštini Srbije.

U tekstu izmena i dopuna stoji i da Vlada, na osnovu donetih odluka skupština jedinica lokalne samouprave o prenosu ovlašćenja, vrši izbor Nacionalnog upravljača komunalnom infrastrukturom za jednu ili više komunalnih delatnosti, uključujući i izbor Nacionalnog upravljača u skladu sa odredbama zakona kojim se uređuje javno-privatno partnerstvo i koncesija.

- Vlada bliže uređuje obaveznu sadržinu odluka jedinica lokalne samouprave, način izbora Nacionalnog upravljača, postupak i kriterijume za izbor, kao i prava i obaveze izabranog Nacionalnog upravljača, prava i obaveze jedinica lokalne samouprave po izvršenom izboru Nacionalnog upravljača, kao i druga pitanja od značaja za upravljanje jednom ili više komunalnih delatnosti - stoji u predloženim izmenama.

Nadzor nad primenom citiranog člana "vrši ministarstvo nadležno za poslove komunalnih delatnosti", odnosno Ministarstvo građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture.

U obrazloženju podnetom uz predlog izmena zakona stoji i očekivanje Vlade da će ovakvim rešenjem "mnogim jedinicama lokalne samouprave pomoći u izgradnji ili održavanju komunalne infrastrukture, kao i u samom obavljanju komunalnih delatnosti imajući u vidu da je u Republici Srbiji prisutna izrazita neujednačenost finansijskih mogućnosti jedinica lokalnih samouprava tako što se u pojedinim ne mogu stabilno finansirati sve komunalne delatnosti".

U komunalne delatnosti, prema "starom" zakonu i izmenama, spada ukupno 14 delatnosti: to su snabdevanje vodom za piće, prečišćavanje i odvođenje atmosferskih i otpadnih voda, proizvodnja, distribucija i snabdevanje toplotnom energijom, kao i upravljanje komunalnim otpadom.

Na spisku su i gradski i prigradski prevoz putnika koje je, uz obezbeđivanje javnog osvetljenja, "najpopularnija" delatnost za sklapanje javno-privatnih partnerstava.

U komunalne delatnosti spadaju i upravljanje grobljima i sahranjivanje, kao i pogrebna delatnost, upravljanje javnim parkiralištima, upravljanje pijacama, održavanje ulica i puteva i održavanje čistoće na površinama javne namene.

Tu su još i održavanje javnih zelenih površina, dimničarske usluge i delatnost zoohigijene. Za sve te delatnosti urađena je i detaljna analiza efekata zakona – ali, prema izveštajima komunalnih preduzeća zaključno sa 2021. godinom