Vodiči za investitore radi podsticanja investicija u obnovljive izvore enrgije

Konferencija održana 15. novembra 2010 u cilju promovisanja četiri vodiča za investitore u obnovljive izvore energije (OIE), je bila veoma uspešna i okupila je stručnjake za OIE, investitore i tvorce zakona na prezentaciju pvrvih zvaničnih dokumenata koji objašnjavaju proces dobijanja dozvola i licenci za investicije u OIE u Srbiji.

Nakon usvajanja uredbe o podsticajnim tarifama u Srbiji u novembru 2009. godine, USAID Projekat za razvoj konkurentnosti je pomagao onima koji razvijaju projekte iz obnovljivih izvora energije da racionalizuju svoje projekte i da pristupe lokalnim i međunardonim izvorima sredstava finansiranja kako bi se podstaklo investiranje u ovaj sektor. Ključna pitanja koje strani investitori najčešće postavljaju vezani su za razumevanje i upravljanje procesom dobijanja dozvola. Iz tog razloga USAID Projekat za razvoj konkurentosti je usko sarađivao sa GTZ Projektom za jačanje lokalne samouprave, Ministarstvom rudarstva i energetike, i Ministarstvom za zaštitu životne sredine i prostornog planiranja na stvaranju i promociji investicionih vodiča koji bi predstavili proces dobijanja dozvola za investicije u biomasu, geotermalnu energiju, mini hidro centrala i energiju vetra.

Prezentacija vodiča u OIE je održana u Palati Srbije a među glavnim govornicima bili su državni sekretar Ministarstva rudarstva i energetike Bojan Đurić, Nikola Rajaković, državni sekretar Ministarstva za za zaštitu životne sredine i prostornog planiranja, Ambasadorka Sjedinjenih Američkih Država, Meri Vorlik i Ambsador Nemačke Volfram Mas.

Amasadorka Sjedinjenih Američkih Država u Beogradu Meri Vorlik je na konferenciji objasnila da je USAID Projekat za razvoj konkurentnosti sarađivao sa nekoliko stranih investitora koji bi mogli da ulože više od 1,5 mlrd EUR u oblasti energije vetra u Srbiji, kao i u druge pod sektore obnovljivih izvora energije, posebno male hidro elektrane.

(Ambasadorka Meri Vorlik)

Investicije u vetar, međutim, zavise od reforme zakonodavstva koje bi Srbija trebala da implementira. Državni sekretar u Ministarstvu rudarstva i energetike Nikola Rajaković, se nadovezao na podatak da bi Srbija trebalo da privuče 2 mlrd EUR investicija u sektor OIE u narednih pet do sedam godina, od čega 500 mil EUR u naredne dve godine. Državni sekretar Rajaković očekuje da će investicije u OIE iznositi između 4 i 5 mlrd EUR u narednih 10 godina. Trenutno, isključujući postojeće velike hidro elektrane (>10MW), Srbija proizvodi manje od 1% svoje energije iz obnovljivih izvora energije.

U otvorenoj diskusiji pored pamelista i publike, učesnici konferencije su aktivno doprineli prezentovanjem svojih iskustava u razvijanju projekata iz OIE i postavljajući brojna pitanja:

• Sekvenciranje ugovora o otkupu električne energije od povlašćenih proizvođača u okviru procesa dobijanja dozvola, koje trenutno sprečava ili ograničava finansiranje obnovljivih projekata. Postojeća uredba Ministarstva energetike zahteva da se obnovljivi projekti izgrade pre izdavanja ugovora o otkupu električne energije od povlašćenih proizvođača. Ova situacija sprečava finansiranje projekata s obzirom da finansijeri smatraju da je Projekat neisplativ ukoliko onaj koji razvija projekat ne obezbedi neophodan ugovor o otkupu električne energije pre faze izgradnje (što je trenutno neizvodljivo).

• Nedostatak opštinskih strategija. Mnoge opštine u Srbiji još uvek nisu pripremile Opštinske planove, koji definišu kritične stadijume razvoja projekata iz obnovljivih izvora energije, kao što su korišćenje zemljišta i vrste investicija dozvoljene na različitim lokacijama u okviru opštine. Kako je identifikacija lokacije početna tačka, mnogi projekti iz OIE stoje dok se kreiraju nacrti Opštinskih planova. Prema rečima Dušanke Sremački iz Pokrajinskog sekretarijata za arhitekturu, urbanizam i graditeljstvo Vojvodine, u Vojvodini, na primer, od 45 opština, 15 nema Opštinske planove.

• Faza tokom pocesa dobijanja dozvola u kojoj se zahteva "Mišljenje"od Ministarstva za zaštitu životne sredine i prostornog planiranja. Kako aplikacija za "Mišljenje" zahteva od onoga koji razvija projekat da predstavi preliminarni dizajn, što predstavlja znatni trošak, predstavnik jedne kompanije koja razvija projekat je predložio da bi "Mišljenje" trebalo zatražiti kasnije tokom procesa razvoja projekta, kako bi investitor imao veću izvesnost u potencijalnu investiciju pre investicije u preliminarni dizajn.

• Uprava Beogradskih elektrana je uputio pitanje Ministarstvu energetike kako se stiče status povlašćenog proizvođača. Prema zakonu o energetici, lokalne uprave imaju odgovornost i katalizatori su ovog procesa, iako im nedostaje kapaciteta ili volje za pripremu neophodnih opštinske i gradske regulative.

Napomena: Tekst je preuzet iz "USAID Projekat za razvoj konkurentnosti Srbije" i datira od 15.10.2010.