EU uklanja rampu sa projekata u RS nakon izbora?

Projekti auto-puteva u RS, koje finansiraju EU i institucije povezane s EU, biće najvjerovatnije nastavljeni poslije izbora nakon što se formiraju nove vlasti, saznaju Nezavisne.

Kako je Nezavisnim nezvanično rečeno, EU očekuje da to bude, bez obzira na to ko formira vlast na svim nivoima, proevropska vlast koja će odmah nakon izbora početi s ispunjavanjem 14 ključnih prioriteta iz Mišljenja EU, te da bi se u kratkom roku mogle očekivati pozitivne vijesti za evropski put BiH.

Iz onoga što su Nezavisne saznale od svog izvora može se zaključiti da bi to značilo nastavak svih evropskih projekata u BiH, ali i mogućnost da već u decembru BiH bude odobren kandidatski status na Evropskom savjetu. Iako je izvor ostavio mogućnost da se kandidatski status može dodijeliti i ranije, iskustvo proteklih izbornih ciklusa pokazuje da nije realno da BiH dobije nove vlasti na svim nivoima u tako kratkom vremenu.

Zvanično, u Briselu kažu za Nezavisne da ostaju pri odluci da se ne finansiraju novi projekti u RS evropskim novcem dok se ne završi, kako kažu, blokada institucija.

- EU je jasno upozorila političke lidere u BiH da bez funkcionalnih institucija zemlja rizikuje da izgubi velike investicije i konstantno je ohrabrivala vlasti RS da se u potpunosti vrate u državne institucije - rečeno je u Odjeljenju za informisanje, inostrane poslove i bezbjednost u Evropskoj komisiji.

Oni pojašnjavaju da se radi o aplikacijama iz BiH u okviru Investicionog fonda za zapadni Balkan u vezi s cestovnim i željezničkim investicijama na teritoriji RS.

- Evropska komisija namjerava da potpiše sporazume o doprinosu za ove dvije investicije vrijedne 600 mil EUR, ali samo nakon završetka političke krize, s punim povratkom u državne institucije predstavnika RS - naglašeno je.

Rekli su da od 2011. godine EU ima na raspolaganju mehanizam sankcija koje omogućavaju uvođenje mjera protiv bilo koje osobe koja ozbiljno ugrožava bezbjednosnu situaciju u BiH i potkopava Dejtonski mirovni sporazum.

- Međutim, ovo zahtijeva odluku Evropskog savjeta konsenzusom. Savjet do sada nije odlučio da je potrebno iskoristiti ovakav instrument protiv bilo koje osobe. EU nastavlja da ohrabruje lidere da probleme rješavaju kroz dijalog, kako bi BiH omogućili da se vrati konstruktivnom djelovanju, u skladu s evropskom perspektivom - naglašeno je.

Kako su Nezavisne nezvanično saznale, ukoliko bi se RS odlučila da Koridor kroz RS gradi neevropskim sredstvima, postavilo bi se pitanje mogućnosti dizanja kredita, s obzirom na to da su zajmovi u velikoj mjeri iscrpljeni. Što se tiče koncesija, one su moguće, ali bi njihovo dogovaranje moglo uzeti više vremena nego što će trajati rješenje trenutne krize za koju se očekuje da će biti riješena nakon izbora ako bude brzog formiranja vlasti.

Podsjećanja radi, Slobodan Stanarević, vršilac dužnosti direktora Autoputeva RS, prošle sedmice je rekao za Nezavisne da to preduzeće želi da nastavi saradnju s evropskim institucijama, ali da bi Koridor 5c kroz RS mogao da gradi koncesionar ako se sankcije protiv RS ne ukinu uskoro. Međutim, on je takođe stavio do znanja da bi štetu od neizgradnje Koridora kroz RS više trpjela FBiH, dok bi RS putnike usmjeravala na postojeći auto-put 9. januar.

Faris Kočan, istraživač na Fakultetu političkih nauka u Ljubljani i ekspert za evropske integracije zapadnog Balkana, za Nezavisne kaže da je EU do sada često koristila metod "štapa i šargarepe", ali da se pokazalo da restriktivne mjere često štete običnim ljudima, a ne elitama protiv kojih su usmjerene.

- Ovakvim potezima samo narušavaju vlastiti kredibilitet i poziciju, a dižu još veći pesimizam i evroskepticizam u društvu. Ako neće EU finansirati taj auto-put, finansiraće ga Kina ili Turska, a EU će izgubiti ono što je najvažnije - vlastitu percepiju društva da evropski put i članstvo u EU nemaju alternativu - ocjenjuje on.