Nelogični podaci o zaposlenosti u CG - Kako je pad broja zaposlenih prepravljen u veliki rast

U decembru su u Crnoj Gori radila 211.302 zaposlena, pokazuju juče objavljeni podaci Uprave za statistiku Monstat, to je najveći broj zaposlenih ikada izbrojan u tom mjesecu.

Broj zaposlenih na kraju prošle godine bio je za 50,4 hiljade veći nego u decembru 2020. godine, a za 13 hiljada veći nego u istom mjesecu rekordne 2019. godine. Podaci o prihodima države na osnovu zarada zaposlenih nisu povećavani prema ovom rastu.

Broj zaposlenih u decembru veći je za 18 hiljada nego u avgustu i za 21 hiljadu nego u julu prošle godine, mjesece kada zbog ljetnje sezone Crna Gora tradicionalno ima i najveći broj zaposlenih. Na primjer, 2019. godine u julu bilo je, prema istoj metodologiji Monstata, 215 hiljada zaposlenih, što je i najveći broj izbrojan u posljednjih 30 godine, dok je u decembru iste godine brojka pala na 198 hiljada.

Bivša uprava Monstata je od izbora sada odlazeće Vlade konstatno prikazivala pad broja zaposlenih, pa je u januaru prošle godine broj zaposlenih iznosio 159 hiljada da bi u avgustu pao na svega 145 hiljada. Međutim, novi menadžment Monstata i Uprave prihoda i carina u decembru prošle godine objavljuju reviziju podataka o zaposlenima, po kojima broj zaposlenih, bez obzira na sezonalnost, konstatno raste od sada 169 hiljada u januaru do 211 hiljada u decembru.

Prema istoj metodologiji broj zaposlenih je u decembru 2020. godine iznosio 161 hiljadu, a u istom mjesecu prošle godine je porastao za 31 odsto ili za 50,4 hiljade. Da se zaista desio takav rast zaposlenih, morao bi u istom ili približnom procentu porasti državni prihodi koji se računaju na bruto zarade zaposlenih. Međutim to se nije desilo.

Na primjer, prihod od doprinosa za penziono osiguranje u decembru 2020. godine, kada je zvanično broj zaposlenih bio 161 hiljadu, iznosio je 50 mil EUR, a 12 mjeseci kasnije u istom mjesecu taj državni prihod iznosio je 54,7 miliona. Dakle broj zaposlenih povećan je za 31%, a prihod od ovog doprinosa na zarade za 9,4%.

Slično je i sa prihodom od poreza na dohodak fizičkih lica koji je u decembru 2020. iznosio 17,5 miliona, a u decembru 2021 19,2 miliona, odnosno porastao je za 9,7%. Naplata zdravstvenog osiguranja na zarade je u istom periodu porasla za 4,9%, sa 26,3 na 27,6%.

Da je broj zaposlenih zaista porastao za 31%, morao bi makar za približan procenat da poraste i iznos državnih prihoda na zarade. Iznos prosječne bruto zarade je u tom periodu porastao za 1,3 odsto, što takođe utiče na rast državnih prihoda. Na rast prihoda uticao je i bolji rad Uprave prihoda, tako da ostaje mali prost za rast naplate na osnovu povećanja broja zaposlenih, odnosno onih koji plaćaju te prihode.

Na pitanje Vijesti iz decembra kako je moguće da se desila ovolika greška u brojanja zaposlenih, iz Monstatu su tada odgovorili da su oni glavni nosilac statističkih podataka i organizator i koordinator sistema zvanične statistike, a da su zakonom definisani i proizvođači zvanične statistike, što je, kako navode, u ovom slučaju bila Uprava prihoda i carina. Odnosno da oni podatke o broju zaposlenih dobijaju od te Uprave.

- Detaljnom analizom podataka ustanovljene su nelogičnosti u istima u odnosu na kretanje ostalih makroekonomskih indikatora i uobičajenih kretanja broja zaposlenih, naročito imajući u vidu sezonski karakter. Iz navedenih razloga, Uprava za statistiku je zatražila od Uprave prihoda i carina dostavljanje ažurirane baze podataka o kretanju broja osiguranika, što predstavlja osnovni izvor podataka za statistiku zaposlenih. Nakon uvida u prispjele baze podataka za period od januara 2021. godine zaključno sa oktobrom 2021. godine, sa presjekom na dan 26. novembar 2021. godine, primijećene su razlike u podacima u odnosu na ranije dostavljene - naveli su iz Monstata u decembru, kada su pad broja zaposlenih prepravili u veliki rast.

Kao što je sa pravom bilo nelogično da u ljetnjoj sezoni prošle godine, kada su skoro sve epidemiološke mjere bile ukinute i kada se turizam oporavio na 70% iz 2019. godine, Crna Gora ima znatno manji broj zaposlenih u julu i avgustu nego sa početka godine kada nije bilo sezone, sada je takođe nelogično da broj zaposlenih u novembru i decembru bude znatno veći nego tokom ljeta.

Monstat

Urpava za statsistiku

Uprava prihoda i carina

broj zaposlenih

stopa zapolsenosti

nezaposlenost