Istok Nemačke kaska za Zapadom i posle 30 godina od ujedinjenja

Sa 30 godina ste u Nemačkoj relativno mladi, jer je prosečna starost stanovništva oko 45 godina, počinje ovu priču nemački radio. Statistički gledano, majke svoje prvo dete dobijaju sa 30 godina, u bilo kom delu Nemačke. U tom pogledu više nema razlika između Zapada i Istoka, navodi radio.

Pre ponovnog ujedinjenja Nemačke, 3. oktobra 1990, bilo je drugačije: prvorotke na Zapadu su u proseku imale 27 godina, a na istoku 24. Dakle, kada je reč o formiranju porodice životni uslovi su izjednačeni, navodi se u tekstu.

DW napominje da naizgled, Marko Vandervic, poverenik nemačke vlade za nove savezne pokrajine, ima pravo kada kaže da je "Nemačka od 1990. postala veoma ujednačena u brojnim stvarima". Kao argumente navodi korišćenje slobodnog vremena i članstvo u udruženjima, te da, u koje god statistike se pogleda, "pronalazi se više zajedničkog, nego različitog".

Međutim, godišnji izveštaj o stanju nemačke ujedinjenosti, koji je Vandervic predstavio polovinom septembra, pruža podatke iz kojih se mogu izvesti i drugačiji zaključci, primećuje DW.

Slika nije ružičasta, pre svega kada je reč o bitnim faktorima: ekonomska snaga pet saveznih pokrajina na Istoku iznosi svega 73% ukupnog nemačkog proseka. Kada je reč o platama, Istok je sa prosekom od skoro 89%, još uvek daleko od nivoa na Zapadu zemlje, ističe se u tekstu. Vandervic otvoreno govori o ovom deficitu i nada se promeni: dolaskom tehnologija budućnosti na Istok Nemačke, imajući u vidu otvaranje fabrike elektro-automobila "Tesla" u blizini Berlina. On konkretno misli na investicije na području mobilnosti, vodonika i veštačke inteligencije.

Po tom pitanju Vandervic, koji je član konzervativne CDU, ima isto mišljenje kao Dagmar Enkelman, predsednica Fondacije "Roza Luksemburg", bliske levici.

Enkelman takođe ističe ekonomske razlike. "One, naravno, znače drugačiji razvoj na Istoku i u budućnosti", kaže ona za DW i dodaje da je potrebno razmisliti o tome kako se može drugačije delovati u regionalnom razvoju i ekonomskoj politici.

Uprkos svim kritikama na i dalje postojeće razlike, Enkelman smatra da je konačan rezultat pozitivan, i da je ujedinjenje bilo ispravan put za većinu ljudi u Nemačkoj. Vandervic se nada da će osećaj sreće zbog ponovnog ujedinjenja moći ponovo da oživi. No, ovog političara, koji potiče sa Istoka, ipak brine to što se demokratija manje ceni na području bivšeg DDR-a. Samo 78% ispitanih vidi u demokratiji najbolju društvenu formu za Nemačku, a na Zapadu taj procenat iznosi 91%.

On u tom kontekstu ukazuje na negativne pojave - dobre izborne rezultate desnčarskih stranaka i na relativno više desničarsko-ekstremističkih krivičnih dela, i kaže da na tome treba da se radi. Njemu lično je to veoma važno, ali to mora da bude važno i čitavoj politici i društvu. Između ostalog i iz ekonomskih razloga.

Jer, ako Istok želi da zadrži ekonomsku snagu, useljavanje mladih je neophodno, smatra on. Još uvek veliki broj mladih ljudi odlazi na Zapad - tamo su skoro sva velika preduzeća automobilske i hemijske industrije, i bolje plaćena radna mesta.

Uprkos tome, poverenik za Istok se nada unutarnemačkoj migraciji u korist istočnih saveznih zemalja. Vandervic razmišlja i o novoj radnoj snazi iz drugih zemalja, zbog kulturološke blizine, pre svega iz Evrope. Tako bi mogao da zamisli da Poljaci, koji zbog Bregzita ne mogu da ostanu u Velikoj Britaniji, počnu više da dolaze u Nemačku. "Ali, mora da se traži u celom svetu! Jer, to je onda otvorenost prema svetu i predstavlja kulturu dobrodošlice".

No, sa tim Nemci na Istoku zemlje očigledno imaju veće probleme nego oni na Zapadu. To se vidi po izbornim rezultatima desničarsko-populističke Alternative za Nemačku, koja je prema proceni Službe za zaštitu ustavnog poretka delimično desničarsko-ekstremna. U svih pet istošnonemačkih saveznih pokrajina ta stranka je ušla u parlamente s izbornim rezultatima koji u nekim slučajevima prelaze i 20 odsto.

Pogled na političku kartu Nemačke pokazuje: AfD je u međuvremenu svuda. U Bundestagu je od 2017. najjača opoziciona stranka. Dvocifreni izborni rezultati na "prosperitetnom jugu Nemačke", kako je rekao istoričar Frank Beš, govore da njihov uspeh nije uzrokovan samo slabom ekonomskom moći i nedostatkom kosmopolitizma. U Bavarskoj je na poslednjim izborima AfD osvojio više od 10, a u Baden Virtenbergu čak 15%.

U dve ekonomski najrazvijenije nemačke pokrajine udeo stranca je iznad nemačkog proseka i iznosi 12 procenata. Ali, bilo bi previše jednostavno na taj način objasniti uspeh desničarskih populista. Jer, onda bi AfD na Istoku, gde je prosek stranaca pet odsto - morao da bude slab.

To da je struktura stanovništva na Zapadu i 30 godina nakon ponovnog ujedinjenja šarenija i internacionalnija, pre svega je zbog toga što je tamo useljavanje počelo još 60-ih godina.

Kada je Vandervic (44) predstavljao izveštaj o stanju nemačkog ujedinjenja, ispričao je anegdotu o susretu njegove generacije 25 godina posle mature, pre dve godine. Broj onih koji su ostali u Saksoniji mogao se izbrojati na prste jedne ruke. "Ostatak je negde na Zapadu Nemačke, u Švajcarskoj, Austriji".

Vandervic kaže da trend iseljavanja u međuvremenu slabi, u svakom slučaju, više ne odlaze cele generacije maturanata, prenosi radio DW.