Spomenik Neznanom junaku na Avali već 16 godina čeka rekonstrukciju

Spomenik neznanom junaku na Avali, simbol prestonice i čuvar uspomene na Prvi svetski rat, neophodno je što pre obnoviti, pišu Novosti.

Za više od 80 godina otkako ponosno stoji na vrhu planine pretrpeo je oštećenja na pojedinim delovima. Najviše krhotina zadobio je za vreme Drugog svetskog rata, kada su granate ostavile vidljive posledice na mauzoleju i postamentu čuvenog spomen-obeležja. Iako je projekat sanacije spomenika izrađen još pre 16 godina, nadležni još nisu pokrenuli postupak rekonstrukcije.

Veliki broj Beograđana ali i domaćih stranih gostuju svakodnevno provodi vreme na vrhu Avale. Monument dominira ovom planinom, privlači turiste, ali su na pojedinim delovima vidno oštećeni. To ostavlja ružnu sliku, a ujedno pokazuje na koji način se svi zajedno odnosimo prema kapitalnim spomenicima.

Delo Ivana Meštrovića građeno je od jablaničkog gabra, najboljeg materijala koji se mogao pronaći u tadašnjoj Kraljevini Jugoslaviji. I pored jakog kamena zub vremena i posledice detonacija iz Drugog svetskog rata nanele su prve "rane". Različite vremenske (ne)prilike tokom godina dodatno su razorile kamene delove, voda je isprala rastresiti materijal, što je dovelo do stalnog delovanja vlage i mraza na beton koji je bio ugrađen u prostore između betonskih temelja i blokova gabra. Taj proces je doveo do pomeranja kamenih blokova i pojave pukotina.

Plato oko mauzoleja ne može da se pohvali boljim stanjem - prostorije za čuvara i stražu prokišnjavaju i nisu za upotrebu, kao ni sanitarni čvor. Osvetljenja nema jer su originalne bronzane svetiljke nestale, a nema ni drugih instalacija.

- Republički zavod za zaštitu spomenika kulture je još 2004. godine, zbog lošeg stanja spomenika izradio celovit projekat sanacije i uređenja kompleksa, a autori su Marija Jovin i Siniša Temerinski. Projekat tada nije realizovan, iako su bila obezbeđena finansijska sredstva, a sledeća prilika ukazala se 2008. godine, kada je projekat ažuriran - navode za Novosti iz ove institucije.

Međutim, kako su objasnili nadležni iz Republičkog zavoda, ni četiri godine kasnije nije došlo do realizacije plana. Iako su se godinama uporno obraćali nadležnim republičkim i gradskim institucijama nisu imali mnogo uspeha. Spomen-obeležje na Avali nastavlja da čeka restauraciju. Takođe, kako su istakli, pokušavali su i preko gradskih komunalnih preduzeća da nađu rešenje za sanaciju problematičnih delova.

- Plan je bio da komunalna preduzeća zajedničkim radom, svako u svom domenu, učestvuju na sanaciji i uređenju kompleksa spomenika, ali osim sporadičnih radova, kao što je popravka dela svetiljki od strane Javnog osvetljenja ili popravke puta od strane Beograd puta, do sanacije nije došlo. Tako projekat koji je urađen još pre 16 godina čeka realizaciju - kažu u Republičkom zavodu.

Na mestu sadašnjeg spomen-obeležja, stanovnici podavalskih sela su 1922. godine podigli kameni spomenik na mestu groba neznanog junaka. Posle nešto više od decenije, tačnije 1934. godine, počela je izgradnja sadašnjeg monumenta, a u ove svrhe, po nalogu kralja Aleksandra Karađorđevića, srušen je srednjovekovni grad Žrnov. Kompleks spomenika prema nacrtima Ivana Meštrovića je završen četiri godine kasnije, a zvanično je otvoren na Vidovdan 1938. godine.

Spomenik neznanom junaku na Avali utvrđen je 1979. godine za kulturno dobro od izuzetnog značaja za Republiku Srbiju i decenijama unazad predstavlja simbolično mesto za odavanje počasti palim ratnicima iz vremena Prvog svetskog rata.