Farmeri se često uzalud trude - loše stanje u stočarstvu zlatarskog kraja

Poljoprivrednicima u zlatarskom kraju morao je da u goste dođe Holanđanin, doktor nauka, ekspert za stočarstvo i proizvodnju mleka Epo Bolhuis da im, nakon obilaska seoskih gazdinstava, saopšti da je slika stočarske delatnosti, sa svega desetak stočara koji u stajama gaje 15 i više grla krupne stoke – poražavajuća. Na stočarskim farmama, kako tvrdi Bolhuis, koristi se zastarela tehnologija, građevinska rešenja i dizajn objekata nisu adekvatni i funkcionalni, i zbog svega toga farmeri ulažu mnogo nepotrebne snage u svakodnevni rad i imaju znatno veće troškove od normalnih.

– Zbog nekvalitetne ishrane stoke, nepovoljnog rasnog sastava i neadekvatnog smeštaja grla, u novovaroškom kraju krava muzara u proseku daje 3.500 litara mleka, dok je u Holandiji to 8.000 litara. Većina novovaroških stočara smatra da je to maksimum koji mogu da postignu, što najbolje govori da problemi nisu samo u sektoru državne agrarne politike, već i u mentalitetu ljudi, kao i da stočari nemaju dovoljno znanja o tome kako da poboljšaju kvalitet i kvantitet proizvodnje – kaže Bolhuis.

On predlaže da se radi edukacije poljoprivrednika osnuje ogledna farma, na kojoj bi se obavljala praktična obuka i usavršavanje, a ujedno smatra da bi trebalo pospešiti razvoj seoskog turizma jer bi tu mogli se da plasiraju njihovi proizvodi. Naime, u novovaroškom kraju govedarstvo i proizvodnja mleka i mlečnih proizvoda su dominantna poljoprivredna grana, pre svega zbog surove planinske klime, usitnjenosti parcela i slabog kvaliteta poljoprivrednog zemljišta, koje nije pogodno za intenzivnu ratarsku proizvodnju.

U zlatarskom kraju, inače, tek trideset odsto oranica je zasejano, a oko 4.800 grla krupne stoke znatno je ispod granice održivosti za sredinu koja se pretežno bavi poljoprivredom, smatraju stručnjaci.

U opštini Nova Varoš na seoskom području živi gotovo polovina stanovništva, a 2.812 registrovanih seoskih gazdinstava u odnosu na ukupan broj stanovnika svrstava taj kraj u sam vrh u Srbiji. Međutim, uglavnom je reč o staračkim domaćinstvima, što uz zastarelu mehanizaciju i tanano znanje o savremenim tendencijama u agraru, poljoprivredi ovde ne pruža neku šansu, iako mnogi smatraju da bi mogla biti odmah iza turizma po uslovima za profit.

– Decenijama je opština bila orijentisana na industrijsku proizvodnju. Nakon propasti ovog koncepta, zatvaranja fabrika i gubitka posla, znatan deo stanovništva vratio se u selo na zapustelu očevinu, ali bez dovoljno kapitala i kvalitetnog znanja da obnovi poljoprivrednu proizvodnju i kroz nju ostvari profit. To je i jedan od razloga što su u proizvodnji krompira, šargarepe i maline, kao dominantnih kultura, tržišni viškovi isuviše mali, i što u stajama nedostaje čak 3.200 grla krupne stoke da bi stočarstvo bilo razvijeno na nivou proseka – kaže Senad Hopić, saradnik na projektu ruralnog razvoja programa "ExChange 2", koji finansira Evropska unija.

"Uvezuju" turizam i proizvodnju hrane

Iz budžeta opštine Nova Varoš ove godine će za razvoj poljoprivrede biti izdvojeno oko četiri miliona dinara, duplo više nego lane. Prema strategiji održivog razvija opštine, lokalna samouprava se obavezala da će u narednih deset godina znatno poboljšati rasni sastav stoke, formirati ogledne farme za obuku stočara, "uvezati" poljoprivrednu proizvodnju i seoski turizam, ali i raditi na osnivanju udruženja farmera, bez kojih nema značajnijeg iskoraka na tržište i prema donatorima.

(Napomena:tekst je u potpunosti preuzet iz lista "Blic" od 31.1.10.)