Oživljavanje "Bele vile" na Senjaku - kuća kralja Petra dobija novog stanara

Skromna kuća u Ulici Vase Pelagića 40, koja je odolela bujici istorijskih previranja, preživela balkanske i svetske ratove ušuškana u krošnje senjačke šume, bila je poslednji konak velikog Beograđanina, oslobodioca, čiča Pere, narodnog kralja – Petra Prvog Karađorđevića.

Sada trošnim zdanjem, 113 leta starim, svojevremeno su gazdovali mnogi moćnici počev od trgovaca s kraja 19. veka, preko fašističkih oficira, do komunističke vlasti.

Zdanje je upamćeno kao dom prvog krunisanog ujedinitelja Srba koji je u njemu živeo od 1919. do 1921. godine kada je i umro. "Skroman je to bio čovek", kažu istoričari, "svestan sirotinje saosećao se sa podanicima koje je gledao kao sebi ravne". Nije trošio bespotrebno, gasio je svetla izlazeći iz sobe, a nije bio ni vlasnik kuće u kojoj je proveo poslednje dane.

Ona je pripadala predratnom trgovcu Živku Pavloviću i ondašnja država zakupila ju je za potrebe kralja, otkrivaju znalci. Posle smrti kralja Petra Prvog, tadašnja vlast odlučila je da zdanje na Senjaku proglasi spomen-kućom velikog oslobodioca. Tako je i bilo do 1941. kada se nemačka "čizma" uselila u nju.

Poznato kao Bela vila, iako ga čine po tri omanje sobe u prizemlju i na spratu i potkrovlje, danas je ovo zdanje u vlasništvu Republike Srbije, a zemljišno-knjižni korisnik je opština Savski venac. U saradnji sa ustanovama kulture, prema ideji Radmile Stanjević, nekadašnje zamenice načelnika opštinske uprave, pre tri godine lokalna samouprava pokrenula je inicijativu za "oživljavanje" kraljevskog doma.

Ploča na dvorišnoj kapiji iznad koje piše "Muzej kralja Petra Prvog velikog oslobodioca" pokazuje da je objekat poslednji put obnovljen 1997. godine, da je investitor bio grad Beograd, a projektant prestonički Zavod za zaštitu spomenika kulture.

Dotrajala građevina u senci zakonom zaštićenih stabala magnolije i ginka, kako su se uverili reporteri "Politike", upravo se preuređuje. Posle "velikog spremanja" u njoj će kulturne i umetničke programe i postavke organizovati najbolji od tri ponuđača koji su se stručnoj komisiji juče predstavili u opštini Savski venac.

Zavidno poverenje znalaca i odrešene ruke dobiće jedno od njih troje – Ljubiša Kovačević sa konzorcijumom, kompanija "Grey Worldwide" ili Muzej savremene umetnosti. Obaveza budućeg partnera, navodi se u uslovima konkursa opštine, jeste da se oformi i održava postavka posvećena kralju i njegovom životu u ovoj kući.

(Napomena: tekst je u potpunosti preuzet iz lista "Politika" od 09.07.09.)