Matej Zakonjšek, direktor Stalnog sekretarijata Transportne zajednice - Maksimalno smo angažovani da prvi transportni koridor Zapadnog Balkana postane stvarnost

Kao dio Transevropske transportne mreže, Srbija dobija stratešku ulogu ključne veze između sjevera i juga Evrope, poručuje u razgovoru za eKapiju Matej Zakonjšek, direktor Stalnog sekretarijata Transportne zajednice koji je otvoren 2019. godine u Beogradu.

Prema njegovim riječima, ključno dostignuće rada Transportne zajednice je unaprijeđena regionalna saradnja u oblasti transporta. Radi se na daljem smanjenju problema čekanja na granicama, a kako kaže Zakonjšek, svi glavni granični prelazi između Srbije i svih njenih susjeda u EU – Hrvatske, Mađarske, Rumunije i Bugarske, nalaze se na listi prioriteta.

On primjećuje da u Srbiji postoje značajna poboljšanja, a jedan od ključnih pomaka je izgradnja željezničke dionice Novi Sad-Subotica. Međutim, dodaje, vidljiv je nedostatak terminala na Zapadnom Balkanu, što će delimično biti popravljeno otvaranjem novog terminala u Batajnici, koji sufinansira EU.

Navodi i da Srbija preduzima četiri velika infrastrukturna projekta u željeznici u okviru Transevropske transportne mreže, sa zajedničkim budžetom od 1,409 mlrd EUR. Ovi projekti podrazumijevaju nadogradnju željezničke dionice ukupne dužine 269 km.

Ocjenjuje da ima još mnogo toga da se uradi u pogledu zakonodavnih reformi jer 70,9% relevantnog zakonodavstva EU tek treba da bude transponovano u cijelom regionu.

eKapija: Stalni sekretarijat Transportne zajednice Jugoistočne Evrope otvoren je 2019. godine u Beogradu. Šta ste postigli do sada?

- Prije svega, ključno dostignuće rada Transportne zajednice je unaprijeđena regionalna saradnja u oblasti transporta. To je vidljivo širom regiona, partnera sa Zapadnog Balkana i EU.

Transportna zajednica funkcioniše na dva paralelna kolosjeka. Jedan je pomaganje regionalnim partnerima u transponovanju relevantnog zakonodavstva EU u oblasti transporta, koje predstavlja skoro četvrtinu cjelokupnog zakonodavstva EU. Drugi je praćenje implementacije infrastrukturnih projekata koji povezuju region iznutra, ali i sa EU, šireći Transevropsku transportnu mrežu (TEN-T). Ova dva paralelna kolosjeka vode ka integrisanju transportnih tržišta Zapadnog Balkana u EU.

Da bih Vam dao neke konkretne primjere, možemo da govorimo o stvaranju Mreže regionalnih menadžera infrastrukture, koja uključuje okupljanje svih menadžera željezničke i putne infrastrukture iz cijelog regiona. Ove dve grupe omogućavaju redovnu komunikaciju među svojim članovima, promovišu jedinstven pristup rešavanju izazova i sarađuju na regionalnim projektima, kao što su oni koji su fokusirani na pružne prelaze ili uspostavljanje Regionalnog centra izvrsnosti za željeznice.

Drugi primjer je interoperabilnost elektronske naplate putarine između Srbije i Sjeverne Makedonije. Očekuje se da će se ovaj primjer proširiti i na druge regionalne partnere poput Albanije i Bosne i Hercegovine. U toku su razgovori sa državama članicama EU poput Hrvatske, Bugarske i Grčke.

Postignut je napredak širom regiona u pogledu zakonodavnih reformi. Međutim, ima još mnogo toga da se uradi – budući da 70,9% relevantnog zakonodavstva EU tek treba da bude transponovano u cijelom regionu.

I ovde možemo navesti pozitivne primjere. Pet od šest regionalnih partnera otvorilo je svoja željeznička tržišta u sektoru željeznice u poslednjih nekoliko godina, uglavnom zahvaljujući primeni Ugovora o transportnoj zajednici. Srbija trenutno ima deset privatnih željezničkih kompanija koje zauzimaju 35% tržišnog učešća.

Što se tiče implementacije inteligentnih transportnih sistema (ITS), svi regionalni partneri su u procesu usvajanja ili su već usvojili strategije. To bi omogućilo harmonizovan pristup ovoj temi, u skladu sa standardima EU. Drugim rečima, interoperabilnost za različite inteligentne transportne sisteme koji će se primijeniti širom regiona.

Jedna od najvažnijih stvari je to što je Grupa na visokom nivou EU za bezbjednost na putevima odobrila naš predlog da pozovemo Srbiju da se pridruži bazi podataka Zajednice o nezgodama na putevima u Evropi (CARE). Time je Srbija postala prvi regionalni partner na Zapadnom Balkanu kome je odobreno učešće u ekspertskoj grupi Evropske unije CARE za bezbjednost saobraćaja. Ovo dostignuće je uslijedilo nakon detaljne studije izvodljivosti, započete početkom 2021. godine, a koju je pokrenula Transportna zajednica u saradnji sa evropskim partnerima.

Transportna povezanost je takođe okosnica regionalne integracije i ekonomskog rasta. Zbog toga treba takođe pomenuti i Ekonomski i investicioni plan (EIP) Evropske komisije za Zapadni Balkan. Svojim vodećim projektima, EIP ima za cilj da stvori kohezivniju transportnu mrežu unutar Zapadnog Balkana i sa EU. Ovi projekti podržavaju širu inicijativu EU Global Gateway, naglašavajući važnost prekograničnih veza u geopolitičkom pejzažu koji zahtijeva stabilnost, saradnju i otpornost.

Vodeći projekti su u toku i u različitim su fazama. Ovi projekti su raznovrsni i obuhvataju deminiranje desne obale reke Save, dionice puta Priština-Merdare, željezničke interkonekcije Sjeverna Makedonija-Bugarska (deonica Kriva Palanka-granica sa Bugarskom), željezničke interkonekcije Srbije-Bugarske (pruga Niš-Dimitrovgrad i Niška obilaznica), radove na Koridoru 10 (pruga Beograd-Niš, deonica Stalać-Đunis), uklanjanje potopljenih njemačkih brodova iz Drugog svjetskog rata sa Dunava na koridoru Rajna-Dunav (sektor Prahovo), prugu Beograd-Niš (Paraćin- Dionica Međurovo), radove na Koridoru 5C (dionica Šamac-Doboj-Rječica), interkonekciju Željeznica Crna Gora-Srbija (dionica Bar-Vrbnica), željezničku interkonekciju Albanija-Crna Gora (dionica Vore-Hani i Hotit), Plavi magistralni put (obilaznica Tirane), dionicu autoputa Johovac–Vukosavlje, poddionicu autoputa Medakovo-Ozimice, poddionicu autoputa Mostar jug-tunel Kvanj, poddionicu autoputa Tunel Kvanj-Buna, poddionicu autoputa Ozimice-Poprikuše, dionicu autoputa Mostar sjever-Mostar jug, radove na Koridoru 8 (stabilizacija kosina na ekspresnom putu A2, dionica Kriva Palanka–Straćin), i na kraju, Program bezbjednog i održivog transporta.

Još jedno značajno dostignuće je uspostavljanje inicijative Green Lanes (Zelenih koridora) sa CEFTA. Inicijativa Green Lanes započela je 2020. godine usred COVID krize i bila je ključna u očuvanju trgovinskih i transportnih tokova na Zapadnom Balkanu. Ona je evoluirala od davanja prioriteta robnim potrepštinama do istinske razmjene informacija između carine i drugih graničnih agencija relevantnih za ubrzanje procesa graničnog carinjenja. Bila je i ostala jedna od najuspješnijih regionalnih priča, koja se sada širi na granice regiona i na susjedne države članice EU.

Kroz našu Opservatoriju za bezbjednost na putevima i Transportnu opservatoriju/Informacioni sistem podataka, stvaramo moćne alate za praćenje različitih segmenata transporta širom regiona.

Opservatorija za bezbjednost na putevima Zapadnog Balkana je regionalna platforma za razmenu informacija i strategija, akcionih planova i inicijativa u bezbjednosti na putevima i prikupljanje pravovremenih, objektivnih i pouzdanih informacija koje efikasno doprinose smanjenju saobraćajnih nezgoda. Gradi znanje o unapređenju nacionalnih sistema podataka o nezgodama i usklađivanju podataka sa CADAS protokolom. Jedan od glavnih ciljeva platforme je da obezbijedi da podaci o bezbjednosti na putevima kod šest regionalnih partnera dostignu dovoljan kvalitet i širinu pokrivenosti kako bi se omogućio nesmetan prelazak u bazu podataka CARE EU.

Naša Transportna opservatorija/Informacioni sistem podataka (TODIS) je snažan alat za sve regionalne partnere i transportne kompanije. Podržaće praćenje transportne infrastrukture, mjerenje usklađenosti sa TEN-T standardima, planiranje investicija i održavanje. Takođe, TODIS ima mogućnost praćenja projekata i transpozicije relevantnog zakonodavstva EU.

Konačno, Transportna zajednica se aktivno angažuje sa Zapadnim Balkanom i evropskim partnerima kako bi prvi transportni koridor Zapadnog Balkana - Zapadni Balkan-Istočni Mediteran - evropski transportni koridor - postao stvarnost. Ovaj koridor povezuje osam zemalja članica EU sa šest zemalja Zapadnog Balkana u jednu mrežu.

eKapija: Kako biste opisali Vaš odnos sa Vladom Srbije? Gdje vidite prostor za poboljšanje?

- Naš odnos sa Vladom Srbije je dinamičan i konstruktivan. Kao jedna od ugovornih strana, Srbija je bila veoma aktivna na tehničkim i političkim frontovima, njegujući produktivan angažman sa našom organizacijom. Ovaj proaktivan stav se pretočio u opipljiv napredak, takođe u transponovanju relevantnog EU zakonodavstva.

Posvećenost Srbije je evidentna u činjenici da je u potpunosti transponovala 27% relevantnog zakonodavstva EU, a djelimično 37%. Međutim, kao i u svakom partnerstvu, uvijek postoji prostor za poboljšanje. Iako se priznaju značajna dostignuća koja su postignuta, od suštinske je važnosti da se pozabavimo preostalim zakonima koji tek treba da budu u potpunosti transponovani i sprovedeni.

Kada je riječ o usklađenosti TEN-T za Srbiju, situacija se razlikuje za svaki od vidova transporta. Na primjer, procenat usklađenosti za širinu kolosjeka je skoro 100%, procenat usaglašenosti osovine za širinu kolosjeka je skoro 100%, a opterećenje je 88%. Usklađenost sa Evropskim sistemom za upravljanje željezničkim saobraćajem (ERTMS) unapređuje se zahvaljujući uvođenju ovog sistema na dionicu Beograd-Novi Sad, koja je ujedno i jedina linija sa instaliranim ERTMS na cijelom Zapadnom Balkanu.

Idući dalje, vidim priliku za pojačanu saradnju i koordinaciju kako bi se proces transpozicije dodatno ubrzao. Jačanje mehanizama za tehničku pomoć i inicijative za izgradnju kapaciteta moglo bi da pomogne u racionalizaciji implementacije preostalih zakonodavnih mjera.

eKapija: Politika transevropske transportne mreže EU, poznata kao TEN-T politika, predstavlja ključni instrument za povezivanje Evrope, sa ambicioznim ciljevima. Ovi ciljevi uključuju povećanje željezničkog teretnog prometa, osiguravanje da vozovi putuju najmanje 160 km/h do 2040. godine i povezivanje velikih aerodroma koji godišnje prevezu više od 12 miliona putnika željezničkom linijom na velike udaljenosti. Šta vidite kao glavne prepreke u ostvarivanju ovih ambicioznih ciljeva?

- Postizanje ovih ambicioznih ciljeva nesumnjivo predstavlja izazove koji zahtijevaju pažljivo razmatranje i strateški pristup.

Potrebna nam je jasnoća u vezi sa prioritetima - iako je bilo napretka u utvrđivanju prioriteta, održavanje jasnoće prioriteta je i dalje od suštinskog značaja. Osiguranje da su zainteresovane strane usklađene i posvećene ovim prioritetima od ključnog je značaja za efikasnu implementaciju.

Vremenski okviri postavljeni za završetak osnovne mreže (do 2030.), proširene jezgrene mreže (do 2040.) i sveobuhvatne mreže (do 2050. godine) nameću značajan pritisak na implementaciju projekta. Ispunjavanje ovih rokova zahtijeva efikasno upravljanje projektom, alokaciju resursa i pravovremeno donošenje odluka.

Dalje, harmonizacija standarda, na primjer, u različitim željezničkim sistemima, imperativ je za postizanje besprekorne povezanosti. Reforme u željezničkoj infrastrukturi, kao što su elektrifikacija, implementacija Evropskog sistema za upravljanje željezničkim saobraćajem (ERTMS) i poštovanje zajedničkih standarda širine kolosjeka i osovinskog opterećenja, od suštinske su važnosti za interoperabilnost. Obezbjeđivanje usklađenosti sa ovim standardima može biti izazov, posebno za prekogranične projekte gdje je usklađivanje sa susjedima ključno.

Adekvatna finansijska sredstva su takođe od vitalnog značaja za uspješno izvođenje TEN-T projekata. Usklađivanje prioriteta finansiranja sa projektnim zahtjevima i dostupnost dovoljnih finansijskih sredstava su suštinski faktori. Rješavanje nedostataka u finansiranju i istraživanje inovativnih mehanizama finansiranja su od vitalnog značaja za prevazilaženje ove prepreke.

Nedostatak kapaciteta, kako u pogledu infrastrukture, tako i u pogledu ljudskih resursa, predstavlja značajan izazov za implementaciju projekta. Unapređenje infrastrukturnih kapaciteta za prihvatanje povećanog željezničkog teretnog i putničkog saobraćaja je od suštinske važnosti. Štaviše, ulaganje u razvoj radne snage i inicijative za izgradnju vještina je ključno za ubrzanje realizacije projekta.

Osiguranje konzistentnosti i usklađenosti standarda i propisa sa obje strane granice je od ključnog značaja za prekogranične projekte. Olakšavanje saradnje i koordinacije među različitim partnerima kako bi se otklonile regulatorne razlike i pojednostavili procesi implementacije projekta takođe je važno.

eKapija: Deo TEN-T politike je integracija šest partnera sa Zapadnog Balkana u novouspostavljene evropske transportne koridore. Kakvu korist od toga imaju Srbija i region?

- U decembru 2023. godine postignut je politički dogovor između Evropskog parlamenta i Savjeta Evropske unije o reviziji uredbe o Transevropskoj transportnoj mreži. Ovaj sporazum je praćen pozitivnim glasanjem u Evropskom parlamentu krajem aprila, otvarajući put njegovoj operacionalizaciji. Između ostalih izmena, ovaj zakon reguliše integraciju šest partnera sa Zapadnog Balkana u novouspostavljeni transportni koridor Zapadni Balkan-Istočni Mediteran.

Ovim se po prvi put povezuje osam država članica EU sa šest zemalja Zapadnog Balkana u jednu mrežu. Počinje u Austriji, zatim ide od Italije, Slovenije, Hrvatske, Mađarske, čitavog zapadnog Balkana, Bugarske i Grčke, a završava se pomorskom vezom do Kipra. Sve ovo, po prvi put, postaje jedno.

Ovaj jedinstveni koridor biće dodatna šansa za razvoj infrastrukture Zapadnog Balkana. Koordinator jezgra koridora će omogućiti razvoj Koridora zajedno sa Transportnom zajednicom.

Ono što je takođe važno jeste činjenica da će ovo biti jedan Koridor sa istim standardima i istim rokovima za završetak.

Što se tiče koristi, treba govoriti o dugoročnim stabilnim prioritetima kuda će se usmjeravati investicije. Kao dio Transevropske transportne mreže, Srbija dobija stratešku ulogu ključne veze između sjevera i juga Evrope. Ova centralna pozicija privlači investicije i olakšava međunarodnu trgovinu kroz poboljšane drumske, željezničke i unutrašnje plovne veze, posebno duž rijeke Dunav.

Integracija Srbije u evropske transportne koridore obezbjeđuje stabilno finansiranje i jasne prioritete za infrastrukturne projekte, povećavajući bezbjednost i efikasnost. Ovo vodi snažnijoj ekonomiji, smanjenim troškovima transporta i većoj privlačnosti stranih investicija. Pored toga, promoviše regionalnu saradnju, podstičući ekonomski rast i jače političke veze unutar Zapadnog Balkana i sa EU.

eKapija: Jedan od akutnih problema je veoma dugo čekanje kamiona na granicama. Kako ovo riješiti? Kada možemo očekivati potpuno uspostavljanje zelenih koridora među zemljama Zapadnog Balkana i njegovo širenje na zemlje EU?

- Izgrađena na uspjehu postignutom u regionu Zapadnog Balkana, inicijativa se širi na zemlje članice EU od 2022. Do sada su potpisani memorandumi o razumijevanju (MoU) za razmjenu elektronskih podataka o zajedničkim graničnim prelazima kroz SEED sistem (Sistematska elektronska razmjena podataka) između Grčke i Sjeverne Makedonije, Hrvatske i Crne Gore, Hrvatske i Bosne i Hercegovine, za drumski saobraćaj, kao i između Italije i Albanije i Italije i Crne Gore, za pomorski transport.

Transportna zajednica blisko sarađuje sa CEFTA, Evropskom komisijom i regionalnim partnerima kako bi se smanjila vremena čekanja i povećala sigurnost i efikasnost graničnih prelaza. U tom cilju biće predstavljena mapa puta koja definiše sledeće aktivnosti u vidu kratkoročnih, srednjoročnih i dugoročnih prioriteta i uspostavlja neophodnu koordinacionu strukturu, uključujući i iz susjednih država članica EU.

Ideja iza ovoga je da se modernizuju i najprometniji parovi graničnih prelaza (GP) između EU i Zapadnog Balkana, gdje su potrebna poboljšanja u infrastrukturi (da bi se povećala propusna moć graničnih prelaza), nove tehnologije i digitalizacija (za ubrzavanje i pojednostavljenje procedura), kao i uspostavljanje koordinisanih kontrola i jačanje kapaciteta graničnih agencija (za poboljšanje učinka i efikasnosti graničnog osoblja). Na primjer, svi glavni granični prelazi između Srbije i svih njenih susjeda u EU - Hrvatske, Mađarske, Rumunije i Bugarske, nalaze se na listi prioriteta.

Ovo će nesumnjivo dovesti do ubrzanja kretanja robe, poboljšanja upravljanja rizicima, skraćivanja vremena čekanja, poboljšanja poslovnog okruženja, povećanja transparentnosti, smanjenja troškova trgovine i obezbjjeđivanja bezbjednosti i sigurnosti lanaca vrijednosti.

Postojeće zelene trake već su smanjile vreme čekanja na graničnim prelazima unutar zapadnog Balkana. Prema podacima CEFTA, 20 godina čekanja ušteđeno je samo u 2023. godini zahvaljujući intra-regionalnim zelenim trakama. Smanjenje vremena čekanja na granicama za tri sata bilo bi slično snižavanju tarifa za oko 2% u svim ekonomijama. Konačni cilj proširenja zelenih traka do EU i modernizacije graničnih prelaza je da se podstakne trgovina i region učini privlačnijim za investitore.

Paralelno, Srbija radi na uspostavljanju jedinstvene i zajedničke kontrole na svojim zajedničkim graničnim prelazima sa ostalim susjedima Zapadnog Balkana. Na osnovu dobrog primjera na GP Preševo-Tabanovci sa Sjevernom Makedonijom, očekuju se slični aranžmani i sa Bosnom i Hercegovinom. Nasuprot tome, na željezničkoj mreži očekuje se da će uskoro početi zajednički rad srpskih i crnogorskih vlasti na zajedničkoj željezničkoj stanici u Bijelom Polju.

eKapija: Kako biste ocijenili stanje u sektoru transporta i logistike u Srbiji, koji su najveći izazovi i gdje se kriju mogućnosti?

- Sektor transporta i logistike Srbije ima veliki potencijal zbog svog strateškog položaja kao centralne veze između Evrope, Bliskog istoka i Azije preko Koridora 10. Blizina većih gradova na Zapadnom Balkanu u radijusu od 400-500 km omogućava efikasno povezivanje. Istovremeno, položaj Srbije na Zapadnom Balkanu čini je kritičnom tranzitnom tačkom za međunarodnu trgovinu. Zapadni Balkan nudi najkraću kopnenu rutu od EU do Bliskog istoka i Azije, što mu daje konkurentsku prednost u logistici.

Mogućnosti leže u modernizaciji infrastrukture kako bi se podržale bolje multimodalne veze između puteva, željeznica i luka. Da bi iskoristio svoju stratešku lokaciju, region treba da unaprijedi svoje luke i racionalizuje granične prelaze kako bi smanjio kašnjenja i poboljšao trgovinski tok. Ključni izazovi uključuju potrebu za ažuriranjem infrastrukture i poboljšanjem intermodalne povezanosti. Rješavanje ovih pitanja može pozicionirati region kao glavno transportno čvorište, pokretati ekonomski rast i olakšavati međunarodnu trgovinu.

U Srbiji postoje značajna poboljšanja, poput modernizacije željezničke dionice Beograd-Novi Sad-Subotica Koridora 10. Međutim, vidljiv je nedostatak terminala na zapadnom Balkanu. Novi terminal u Batajnici, koji sufinansira EU, uskoro će početi sa radom. Njegovim otvaranjem situacija će se popraviti. Povećaće multimodalni transport i unaprijediti saradnju između drumskog, željezničkog i unutrašnjeg plovnog saobraćaja.

eKapija: Šta trenutno vidite kao najvažnije projekte u sektoru u Srbiji i regionu?

- Neki od ključnih projekata i investicija u Srbiji i širom regiona su usredsređeni oko Koridora 10, koji povezuje sjever i jug, Koridora 5C, koji povezuje sjever i jug Bosne i Hercegovine, i Koridora 8, koji povezuje Jadran sa Crnim morem.

Da bismo to ilustrovali, hajde da pričamo o investicijama u željeznicu. Srbija preduzima četiri velika infrastrukturna projekta u željeznici u okviru Transevropske transportne mreže, sa zajedničkim budžetom od 1,409 mlrd EUR. Ovi projekti podrazumijevaju nadogradnju željezničke dionice ukupne dužine 269 km.

Jedan od ključnih pomaka je izgradnja željezničke dionice Novi Sad-Subotica, koja je započeta u aprilu 2022. godine i ispunjava sve TEN-T standarde. Linija Beograd-Novi Sad je već u potpunosti interoperabilna, sa maksimalnom brzinom od 200 km/h i opremljena Evropskim sistemom upravljanja vozovima (ETCS) nivoa 2.

Srbija je završila i regionalnu željezničku prugu između Subotice i Horgoša, na granici sa Mađarskom. Ova elektrifikovana linija dozvoljava maksimalnu radnu brzinu od 120 km/h.

Takođe, uz podršku EU, gradnja na dionici Niš-Dimitrovgrad počela je 2023. godine, nakon završetka tenderskog procesa. Srbija planira da unaprijedi 108 km pruge na svojoj Osnovnoj mreži kako bi ispunila sve TEN-T zahtjeve, osim ETCS-a i Globalnog sistema mobilnih komunikacija - željeznica (GSM-R). Ovaj projekat ima budžet od 426 mil EUR, finansiran iz granta Investicionog okvira za Zapadni Balkan (WBIF), zajma Evropske investicione banke (EIB) i budžeta Vlade Srbije.

Srbija je 2023. godine obezbijedila sredstva za tri dodatna projekta. Jedan je izgradnja jedinstvenog operativnog centra za upravljanje željezničkim saobraćajem širom nacionalne željezničke mreže. Drugim se završava faza 2 izgradnje Glavne željezničke stanice. Na kraju, izgradnja tunela broj 4 na dionici Stalać-Đunis u okviru šireg projekta Beograd-Niš. Konačno, u februaru 2022. Srbija je potpisala sporazum o bespovratnoj pomoći sa Evropskom komisijom za podršku značajnom infrastrukturnom projektu koji povezuje Beograd i Niš. Vrednost granta je oko 600 mil EUR, a ukupna investicija za ovaj projekat procijenjena je na 2,7 mlrd EUR.

eKapija: Šta biste savjetovali srpskim transportnim i logističkim kompanijama kako da ostanu konkurentni u Evropi?

- Prvi korak je puna primjena EU standarda. Kada to uspostavimo, transportne i logističke kompanije mogu da rade bez problema u istim uslovima kao u EU, postajući konkurentnije na odgovarajućim tržištima. Pored toga, standardi EU mogu donijeti više prostora za inovacije i primjenu savremenih tehnologija, što takođe gura ka povećanju konkurentnosti u logističkoj industriji i regionalnoj privredi.

Davanje prioriteta investicijama u moderne kamione, željezničku infrastrukturu i unutrašnje plovne puteve može donijeti značajne koristi. Prelazak na zelenije vidove transporta smanjuje emisiju ugljenika i povećava pouzdanost, ekonomičnost i pristupačnost. Prihvatanje multimodalnosti, koja besprekorno integriše različite vidove transporta, biće ključno u optimizaciji logistike lanca snabdijevanja i prevazilaženju izazova povezanih sa tradicionalnim jednomodalnim transportom.

eKapija: Transportna zajednica je među organizatorima Zelenog samita mobilnosti u Sarajevu, 6. i 7. juna 2024. Da li je region spreman za zeleni transport i logistiku, posebno imajući u vidu činjenicu da sektor transporta ima veliki doprinos emisiji gasova staklene bašte?

- Zadovoljstvo nam je što zajedno sa njemačkom saveznom vladom i njihovom razvojnom agencijom GIZ radimo na organizaciji samita zelene mobilnosti čiji će Bosna i Hercegovina biti domaćin. Samit će se usredsrediti na to kako da obezbijedimo ekološki transport.

Saobraćajni i energetski sektori su među najvećim zagađivačima u EU i na Zapadnom Balkanu. Imajući ovo na umu, znamo da transport treba da uradi svoj dio u zaštiti životne sredine, smanjenju emisije CO2 i, uopšte, doprinese zelenijoj budućnosti.

Tokom samita, istražićemo teme kao što su urbana mobilnost, elektrifikacija transporta, biciklistička infrastruktura i mnoge druge, odražavajući evropske napore u tom pogledu - promovisanje održivijih i zdravijih načina transporta. Na kraju, takođe ćemo istražiti šta treba da uradimo da pripremimo našu infrastrukturu - naše puteve i pruge - za otpornost na klimatske promjene. Sada, kada gradimo novu infrastrukturu i modernizujemo postojeću, treba da se pobrinemo da ona bude otporna na klimatske promjene.

Region je spreman za zeleni transport i logistiku, a mi, kao Transportna zajednica, ostajemo odlučni da radimo sa vlastima na postizanju ovog cilja.

M. Dedić