Vlada odgodila prekid koncesija - Pilotaža ipak bez monopola u Luci Bar

Kompanija Ocean Montenegro ipak nije jedina koja se bavi pilotažom u Luci Bar, već taj posao nastavljaju da rade i konzorcijum La pluma Bar pilot i Tugboat service Montenegro, kao i firma Jadro pilot and tug services.

Pilotaža (savjetovanje i sprovođenje brodova) je jedna od lučkih usluga, među kojima su i privez i odvez brodova, remorkaža, tegljenje, dostava vode na usidrene brodove, prevoz lučkih vlasti...

Kompanija Ocean Montenegro je ranije imala monopol nad pilotažom u Luci Bar, ali je Uprava pomorske sigurnosti i upravljanja lukama (UPSUL) u septembru 2019. započela postupak dodjele koncesija za ovaj posao na period od deset godina. Formirana je tenderska komisija, a na javnom nadmetanju su u martu 2020. godine kao najpovoljnije izabrane ponude konzorcijuma La pluma Bar pilot i Tugboat service Montenegro i Jadro pilot and tug services. Ocean Montenegro je na to podnio prigovore koji su odbijeni, a kasnije su pokrenuli spor u Upravnom sudu, koji je u februaru 2022. donio presudu da se ponište odluke o dodijeljenoj koncesiji.

Zbog ove presude i stava nadležnog UPSUL-a da dodatni koncesionari ipak nisu potrebni radi manjeg broja uplovljavanja brodova posljednjih godina, Vlada je 27. juna usvojila informaciju o odustajanju od druge pilotaže u barskoj luci. "Vijesti" su informaciju tada objavile, ali je materijal u međuvremenu uklonjen sa sajta izvršne vlasti, a u zaključku ispod informacije datiranom na 4. jul piše da je Vlada odlučivanje o ovoj tački ipak odgodila.

- U izvršenju presude Upravnog suda Komisija za koncesije je 30. aprila 2024, nakon više od dvije godine od donošenja presude i pored zakonskog roka od 30 dana, UPSUL-u dostavila rješenje 10. aprila 2024. kojim se odbija prigovor Ocean Montenegro, te nalazi da je tenderska komisija dala jasne i potpune razloge u odnosu na utvrđenu rang listu i bodovanje izabranih ponuđača, koje je drugostepeni organ u cjelosti prihvatio - piše u sada već izbrisanom dokumentu.

Iz kompanije Ocean Montenegro su istakli da je upitno i zabrinjavajuće što Vlada zastaje sa sprovođenjem pravosnažne odluke Upravnog suda kojom su poništeni ugovori o koncesiji, čime se, kako tvrde, prećutno dozvoljava drugim kompanijama da rade, ostvaruju dobit i to bez plaćanja koncesione naknade državi.

"Vijesti" su o ovim i drugim tvrdnjama pitale firmu Jadro pilot and tug services i konzorcijum La pluma Bar pilot i Tugboat service Montenegro, a oni su te navode demantovali. Detaljnije od toga, iz ovih kompanija nisu željeli da govore.

Redakcija je detaljne informacije o situaciji u barskoj luci tražila i od Ministarstva pomorstva, ali resor odgovore još nije dostavio.

Vlada je 2010. godine privatizovala firmu Pomorski poslovi, sada Ocean Montenegro, koja se bavila pilotažom u barskoj luci i paralelno joj dala koncesiju na 30 godina za ovaj posao. Firmu je kupila kompanija Ocean iz Trsta. Ova kompanija se 2018. protivila najavama dolaska novih koncesionara za ove poslove, jer su smatrali da će uspostavljanje novih pilotaža ugroziti bezbjednost plovidbe.

- Ovaj postupak diskriminacije firme Ocean Montenegro cijenimo kao nedostatak volje Vlade da zaštiti princip vladavine prava i pravne države i šalje negativnu sliku nepoštovanja stranog investitora, koji godinama ulaže u Crnu Goru i bori se da dovede što više strateških poslova u luku Bar - istakla je generalna direktorka ove kompanije Nela Vitić.

Vitić je navela da su jedina kompanija koja ispunjava sve zakonske uslove za obavljanje djelatnosti u Luci Bar, ali i da su jedini koji imaju validan ugovor o koncesiji i koji plaćaju koncesionu naknadu.

"Vijesti" su tražile uvid u ovu dokumentaciju, ali ga nisu dobile zbog klauzule o povjerljivosti.

Redakcija je ipak imala uvid u dopis Evropskog udruženja pomorskih pilota, koji je 2019. upućen tadašnjem premijeru Dušku Markoviću, u kojem se navodi da je standard u većini evropskih luka da jedna kompanija ima eskluzivno pravo bavljenja pilotažom. Razlozi za to su kvalitet, bezbjednost i efikasnost usluga...

Ocean je ovo eksluzivno pravo tražio još tokom procesa privatizacije firme Pomorski poslovi, ali to nije prihvatila Tenderska komisija. U kupoprodajnom ugovoru piše da su tadašnji konzorcijum Ocean S.R.L. i Interlog od Luke Bar 2010, kompaniju Pomorski poslovi platili 2,15 mil EUR, kao i da su bili dužni da preuzmu sve zaposlene, kojih je u tom momentu bilo 49.

Vitić je pojasnila da je kompanija radnike morala da preuzme, zadrži u radnom odnosu i da su na to bili obavezani i kolektivnim ugovorom. Ona je istakla da Ocean Montenegro danas ima 33 radnika, od čega je šest pilota koji su zaposleni na neodređeno.

- S obzirom da je jedan od ciljeva privatizacije bio socijalno zbrinjavanje tehnoloških viškova a shodno kupoprodajnom ugovoru investitor je bio u obavezi da preuzme sve zaposlene iz firme Pomorski poslovi u skladu s Kolektivnim ugovorom. Svi zaposleni su preuzeti i u skladu s ugovorom bili u radnom odnosu sve do sticanja prava na penziju - navela je Vitić.

"Vijesti" su, iako konzorcijum La pluma Bar pilot i Tugboat service Montenegro nije bio za saradnju, imale uvid u dopis koji je taj konzorcijum poslao UPSUL-u i tadašnjem ministarstvu saobraćaja i pomorstva 19. jula.

Oni u tom dokumentu tvrde da ih Ocean Montenegro opstruira od 2018. jer želi da zadrži monopol u Luci Bar, te da je Upravni sud donosio presude bez prisustva njihovih advokata i predstavnika, iako su tuženi u postupcima. Naglašavaju i da UPSUL u analizi nije naveo da je broj brodova posljednjih godina smanjen radi pandemije koronavirusa, te da su plovila, uprkos tome, nosila veće količine tereta nego ranije.

- Ni u jednom segmentu niste naveli da vučna snaga njihovih (Ocean Montenegro) remorkera nije dovoljna da odgovori na zahtjeve većih brodova. Na javni oglas za dostavljanje ponuda za dodjelu koncesije za pružanje lučkih usluga se prijavila i kompanija Ocean Montenegro, iako je u tom momentu obavljala djelatnost za koju se dodjeljivala koncesija i imala potpisan ugovor na 30 godina. Nastavili su da vrše opstrukciju u pokušaju da spriječe dodjelu koncesije i zadrže monopolistički položaj nad poslovima pilotaže - piše u dopisu konzorcijuma, u kome ističu da su do sada platili oko pola miliona eura poreza.

Oni tvrde da za Ocean Montenegro ne važe propisi ni zakoni, te da na inicijative koje šalju Lučkoj upravi i UPSUL-u više od godinu dana nema odgovora.

Dodjeljivanje koncesija za pružanje lučkih usluga u akvatorijumu Luke Bar provjerava i Specijalno državno tužilaštvo (SDT), navodi se u izvještaju o radu Komisije za koncesije za prošlu godinu.

Ovaj dokument je krajem aprila objavljen na sajtu Skupštine.

- SDT se obratilo Komisiji za koncesije dopisom od 15. novembra 2023. u cilju uvtrđivanja činjenica važnih za odlučivanje u predmetu formiranom povodom podneska Agencije za sprečavanje korupcije od 17. februara 2021, a u vezi s dodjeljivanjem koncesija za pružanje lučkih usluga u akvatorijumu Luke Bar. Komisija za koncesije je dostavila tražene informacije kroz dopise 24. novembra s informacijom o trenutnom statusu ovog slučaja i 15. decembra 2023. dopunom informacije po istom dopisu - piše u ovom izvještaju.