Što prije stabilizovati sistem prostornog i urbanističkog planiranja u državi

Neophodno je što prije pristupiti izmjenama Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata, kako bi se ubrzali procesi i doprinijelo bržem razvoju u oblasti građevinarstva, te stabilizovati sistem prostornog i urbanističkog planiranja u državi.

Ovo je poručeno sa tematske sjednice OU građevinarstva i industrije građevinskih materijala Privredne komore organizovane 19. aprila u okviru Javne rasprave Nacrta o prostornom planu Crne Gore.

Predsjednik Odbora Mile Gujić kazao je da je Ministarstvo prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine oglasilo javnu raspravu na Nacrt Prostornog plana Crne Gore i Izvještaja o strateškoj procjeni uticaja na životnu sredinu u periodu od 29. januara do 29. aprila.

Naime, uzimajući u obzir da je prostorno planiranje jedan od ključnih instrumenata za uspostavljanje dugoročnog i održivog okvira za socijalni, teritorijalni i ekonomski razvoj države, Privredna komora zajedno sa Ministarstvom prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine organizuje tematske okrugle stolove za pojedine sektore u formi sjednica OU u proširenom sastavu.

- Cilj ovih događaja je da privrednici, od članova Radnog tima za izradu PPCG, čuju o predviđenim planskim rešenjima, efektima planiranja kao i o potencijalima, ograničenjima, mogućim izazovima u načinu korišćenja prostora i razvoju različitih privrednih djelatnosti kao i da daju svoje komentare i sugestije na propisana rešenja - kazao je Gujić.

Rukovoditeljka Radnog tima za izradu Nacrta Prostornog plana Crne Gore, Svetlana Jovanović kazala je da je od izuzetnog značaja stabilizovanje sistema prostornog i urbanističkog planiranja u državi, kao i donošenje mjera institucionalne podrške za donošenje kvalitetnih i usaglašenih planova - bez konflikata u prostoru, te intenzivnija komunikacija institucija na državnom i lokalnom nivou, sinhronizovana izrada planova i sprovođenje planskih mjera.

- Moramo imati institucionalno-organizacione mjere sa javnom politikom i smjernicama za realizaciju u svim oblastima (privrede, infrastrukture, zaštite, urbanog i ruralnog razvoja i dr), ali i normativno pravne i plansko programske mjere i odgovornost - istakla je ona.

Kada je u pitanju građevinarstvo, Jovanović je kazala da je neophodno zadovoljiti potrebe stanovništva u svim društvenim oblastima prema savremenim standardima na svim područjima Crne Gore, sa fokusom na Sjeverni region.

- Planirani razvoj Crne Gore i planirani investicioni projekti zahtijevaju dobro organizovan sektor građevinarstva - poručila je ona, dodajući da su industrija, turizam, saobraćaj i građevinarstvo, kao ključni generatori razvoja i rasta ekonomije u prethodnoj deceniji.

Prema njenim riječima, građevinarstvo je ocijenjeno kao razvojno najintenzivnija industrijska grana u Crnoj Gori, a bez obzira na sadašnji stepen izgrađenosti, za očekivati je da se ovaj trend nastavi i u budućnosti. Kako navodi, očekuju se izgradnja autoputa i nastavak kapitalnih projekata, novi infrastrukturni projekti u oblasti energetike, saobraćajne i komunalne infrastrukture.

- Održivi razvoj integriše ekonomske, društvene i ekološke ciljeve u pravcu ostvarivanja održivog rasta i diverzifikovane privrede. Moramo se prilagoditi izazovima u poslovanju koje nameće globalna ekonomija, ulagati u oblast građevinarstva, jer je ekonomski rast podstaknut realizacijom krupnih infrastrukturnih projekata sa pozitivnim multiplikativnim efektima - navela je Jovanović.

Navodi da sada imamo narušeno humano urbano stanovanje i veoma je teško naknadno obezbijediti adekvatno uređenje, prisutna je prevelika koncentracija objekata u urbanim područjima, uz prisutan seizmički rizik. Takođe, ističe Jovanović, preizgrađenost pojedinih zona proističe iz predimenzionisanih planskih okvira i nedovoljno provjerenih urbanističkih kriterijuma.

- U određenim urbanim zonama se ne može obezbjediti adekvatno saobraćajno i komunalno opremanje, potrebni javni prostori sa određenim društvenim sadržajima, parking prostori, odgovarajuće zelene površine - kazala je Jovanović.

Prema njenim riječima, poseban problem predstavlja nelegalna izgradnja na najatraktivnijim područjima, uz naselja, uz morsku obalu i u zaštićenim prirodnim područjima, na štetu javnih interesa i uz ugrožavanje javnih dobara.

- Moramo se uskladiti sa ciljevima urbanog razvoja u Evropi – (Habitat III, održivi, bezbjedni i inkluzivni gradovi do 2030.g.), imati urbana rješenja u skladu sa prirodom, zelene gradove, energetski efikasne objekte i građevinska područja (GP) planirati u skladu sa nosivim kapacitetom prostora, posebno saobraćaja i ostale tehničke infrastrukture - istakla je Jovanović.

Ona je takođe kazala da je neophodno što prije pristupiti izmjenama Zakona o planiranju prostora i izgradnji objekata, kako bi se ubrzali procesi i doprinijelo bržem razvoju u oblasti građevinarstva.

- Cilj je održiva izgradnja, ulaganje u postojeće umjesto samo u nove projekte, podsticanje iskorišćenja devastiranih površina, zelena izgradnja sa netoksičnim, etičkim i održivim materijalima, ali i dobro vođenje razvojne politike u oblasti građevinarstva kroz izradu strategija, programa i regulative iz oblasti građevinarstva - poručila je ona.

Jovanović je istakla da postizanje dobre saobraćajne uvezanosti, kroz izgradnju novih i rekonstrukciju postojećih saobraćajnica, predstavlja jedan od ciljeva Prostornog plana Crne Gore i veoma dobru priliku da građevinski sektor ostvari velike poslove.

Privrednici su tokom diskusije istakli ambicioznost prostornog plana u segmentu izgradnje saobraćajnica, uz ocjenu da je prije njihove realizacije neophodno usvojiti strateška dokumenta i obezbjediti rješavanje pitanja deficita radne snage. Takođe, smatraju da je u većoj mjeri u plan bilo potrebno uključiti solarne elektrane i druge obnovljive izvore energije kao aktuelnu i potencijalnu šansu za privlačenje investitora.

Njihova ocjena je da treba valorizovati potencijale ekonomskog razvoja ruralnih sredina, koje predstavljaju značajnu priliku za realizaciju intenzivnih građevinskih aktivnosti. Pozvali su na usvajanje tri ključna zakona za razvoj građevinarstva u Crnoj Gori, a koji se odnose na planiranje, izgradnju i legalizaciju.

Jovanović je kazala da problem razvoja seoskih područja nije posmatran kao integralni dio ukupnog društveno-ekonomskog razvoja, već samo kao dio razvoja poljoprivrede, a zanemarivane su demografske, socijalne i društvene specifičnosti.

- Kao posljedicu sada imamo deagrarizaciju, depopulaciju, strateški važni prostori ostajali su demografski prazni, potencijali neiskorišćeni, sa prekomjernom koncentracijom stanovništva i privrednih djelatnosti u urbanim područjima - kazala je ona.

Prema njenim riječima, u Narctu plana date su smjernice za aktiviranje sela, njihovo plansko očuvanje; razvoj poljoprivrede, agrarnog turizma, eko i etno turizma; razvoj proizvodnih preduzeća, preređivačkih pogona; obezbjeđivanje društvenih djelatnosti u ruralnom području, te unapređenje privlačnosti ruralnih prostora, kako bi se razvila ruralna ekonomija i poboljšao kvalitet života.

- Podsticanje privrednog razvoja, unapređenje konkurentnosti, ubrzan ekonomski rast na principima zelene ekonomije, predvidljivo poslovno okruženje preduslovi su da Crna Gora ide bržim koracima naprijed. Svi ti ciljevi zahtijevaju dobro razvijen sektor građevinarstva kao ključni za razvoj ekonomije u cjelini - zaključila je rukovoditeljka Radnog tima Svetlana Jovanović.