Opštine traže da se iz planiranja prostora, izgradnje objekata i legalizacije potpuno isključi privatni sektor

Odbor za prostorno planiranje Zajednice opština smatra da je rok za izjašnjenja opština na nacrte Zakona o planiranju prostora, Zakona o izgradnji objekata i Zakona o legalizaciji bespravnih objekata, koje je pripremilo Ministarstvo ekologije, prostornog planiranja i urbanizma, trebalo produžiti jer se radi o tri zakona od suštinskog značaja za razvoj lokalnih samouprava. Javna rasprava trajala je od 18. maja do 27. juna.

– Preporučeno je organizovanje dodatnih okruglih stolova po regionima radi masovnijeg odziva lokalnih službenika i pružanja prilika građanima za upoznavanje sa nacrtima i davanje sugestija - stav je Zajednice opština.

Nacrtom zakona o planiranju prostora utvrđuje se nadležnost opština za izradu lokalne planske dokumentacije, čime im se vraća ključna poluga za planiranje razvoja.

– Još u izradi teksta nacrta, na predlog Zajednice, propisana je mogućnost osnivanja opštinskih agencija koje će se baviti izradom planova za potrebe opština. Međutim, odbor je u izjašnjenju tražio da se iz ovih poslova potpuno isključi privatni sektor radi obezbjeđenja većeg kvaliteta planova, ali i većeg stepena odgovornosti za planska rješenja, što znači da se agencije propišu kao isključivo, a ne moguće rješenje - navode iz Zajednice opština.

Zajednica ima i predlog rješenja kako da se uspostavi saradnja i međusobna kontrola centralnog i lokalnog nivoa vlasti i odnos partnerstva koji stvara optimalne uslove za vođenje odgovorne politike planiranja prostora koja u potpunosti zadovoljava potrebe svih strana.

– Umjesto predviđenog mišljenja opština na predloge državnih prostorno planskih dokumenata da se propiše davanje saglasnosti u cilju usaglašavanja državnih prostorno planskih dokumenata sa lokalnim razvojnim politikama - navode iz Zajednice.

Nacrtom zakona o izgradnji objekata predviđa se vraćanje građevinske i upotrebne dozvole kao upravnih akata kojima se obezbjeđuje pravna sigurnost investitora. Nacrt predviđa podjelu nadležnosti između centralnog i lokalnog nivoa vlasti u pogledu njihovog izdavanja.

- U tom pogledu odbor je sugerisao proširenje obuhvata objekata za koje građevinsku i upotrebnu dozvolu izdaju organi lokalne uprave. Paralelno sa tim, sugerisao je potrebu proširenja nadležnosti glavnog gradskog arhitekte i utvrđivanja tih poslova kao sopstvenih, a ne prenesenih. Takođe, odbor ukazuje da uvođenje Geoportala treba odložiti za period nakon usvajanja nove generacije planskih dokumenata jer je u ovom trenutku neprimjenjiv zbog različite metodologije izrade planske dokumentacije u prethodnom periodu - navode iz Zajednice.

U dijelu UT uslova, sugerisano je da lokalne samouprave treba da ih izdaju za sve objekte, osim državnih objekata od opšteg interesa i inženjerskih objekata.

- Poseban akcenat je stavljen na zahtjev da se zakonom prepoznaju lokalni objekti od opšteg interesa koji bi se realizovali na osnovu opštinskih odluka u slučaju nepostojanja ili isteka važnosti prostorno-planske dokumentacije. Tako bi se mogla nesmetano realizovati komunalna infrastruktura i obezbjedio veći stepen povlačenja sredstava iz raspoloživih EU i drugih donatorskih fondova - navode iz Zajednice.

U odnosu na nove uslove legalizacije koji se propisuju nacrtom Zakona o legalizaciji bespravnih objekata, Odbor za prostorno planiranje Zajednice opština smatra da treba preispitati udaljenost objekta od granice susjedne parcele koja je uslovljena saglasnošću njenog vlasnika.

– Ovo se odnosi na stambene objekte do 200 kvadrata jer su izvjesni problemi njenog obezbjeđenja u svakom slučaju, a naročito na područu gdje je ovakav tip gradnje najzastupljeniji - stari djelovi gradova, dvojne kuće, i slično. Ukazujemo i na potrebu brisanja ili smanjenja propisane udaljenosti za objekte do 500 kvadrata koji postoje na terenu godinama odnosno decenijama. Pri ovakvim odredbama realno je očekivati da će doći do rušenja objekata samo zato što prvi komšija ne želi da da propisanu saglasnost - navode iz Zajednice opština.

U odnosu na obavezu plaćanja naknade za urbanu sanaciju, Odbor smatra da ne treba mijenjati uslove plaćanja i njenu visinu propisanu važećim zakonom, sa izuzetkom objekata koji su izgrađeni nakon orto-foto snimka za koje treba propisati posebno uvećanje i finansijske penale.

- Kada je u pitanju naplata dodatnih 20 odsto od bespravnih graditelja objekta na državnom zemljištu, ukazujemo da je značajan broj već ušao u postupke legalizacije, zbog čega bi po ovom pitanju bili u neravnopravnom položaju - navode iz Zajednice.

Odbor je posebno ukazao da, i pored iskazanih primjedbi Zajednice opština u ranijem periodu, nacrtom zakona nije izmijenjen koncept utvrđivanja liste bespravnih objekata i naplate naknade za korišćenje prostora te su ove odredbe neizvršive.

Posebno tretirati statički ili seizmički nepouzdane objekte

U slučaju rekonstrukcije bespravnog objekta za koji se utvrdi da je statički ili seizmički nepouzdan Odbor za prostorno planiranje Zajednice opština je stava da bi državni odnosno gradski arhitekta trebalo da propisuju posebne uslove rekonstrukcije.

– S obzirom da legalizacija značajnog procenta objekata ne zavisi od planske dokumentacije, to i taj postupak treba razdvojiti od planskog dokumenta tj. izdavanja UT uslova za rekonstrukciju. Ovo i iz razloga što opštinski sekretarijati neće biti ni u mogućnosti da izdaju takve uslove ako objekat nije prepoznat planskim dokumentom - navode iz Zajednice.

Omogućiti legalizaciju objekata koji se ne nalaze na orto-foto snimku

U odnosu na Nacrt zakona o legalizaciji bespravnih objekata Odbor za prostorno planiranje Zajednice opština je stava da treba omogućiti legalizaciju objekata koji se ne nalaze na orto-foto snimku, te propisati rok za njihovo upisivanje u katastar nepokretnosti, uz uvećanje naknade za urbanu sanaciju za 30 odsto.

– Nacrt ovog zakona, za razliku od važećeg, ne vezuje legalizaciju objekata do 500 kvadrata za njihovu uklopljenost u prostorno-plansku dokumentaciju dok za objekte preko 500 kvadrata koji nijesu uklopljeni u važeću plansku dokumentaciju nije dato nikakvo rješenje. Konceptualno, kompletan nacrt se naslanja na planove koji su sada na snazi, dok se važeći Zakon zasnivao na planskom dokumentu koji će tek biti izrađen (plan generalne regulacije Crne Gore). Odbor je stava da Zakon mora dati smjernice za ove kategorije objekata obzirom da je veliki procenat planskih dokumenata ili star ili van snage. Takođe, nacrtom nijesu tretirani objekti koji se nalaze u zahvatu planova detaljne regulacije koji nijesu važeći ili su predviđeni za izradu niti je data mogućnost planske provjere velikog broja postojećih objekata van GUR-ova – navode iz Zajednice opština.

Zajednica Opština Crne Gore Podgorica

Ministarstvo prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine Crne Gore

Odbor za prostorno planiranje Zajednice opština

Zakon o planiranju prostora

Zakon o izgradnji objekata

Zakon o legalizaciji bespravnih objekata

osnivanje opštinskih agencija

upotrebna dozvola

Geoportal

legalizacija

naknada za urbanu sanaciju

bespravni objekti

katastar nepokretnosti