Nelikvidnost privrede dostigla skoro milijardu eura

Na kraju decembra prošle godine blokadu računa imalo je 19,55 hiljada preduzeća, a njihovi ukupni dugovi koje povjerioci pokušavaju da prinudno naplate iznose 998 mil EUR, pokazali su podaci Centralne banke (CBCG).

Na kraju 2019. godine u blokadi je bilo 18,26 hiljada dužnika, od kojih se potraživao 641 milion EUR, što znači da je za tri godine iznos ukupnog duga nelikvidne privrede povećan 55 odsto, pišu Vijesti.

Ti dugovi se ne odnose samo na obaveze prema državi već i prema drugim firmama i svim pravnim licima.

Iz Privredne komore (PKCG) i Unije poslodavaca (UPCG) Vijestima su kazali da su to veoma zabrinjavajući podaci, da je potrebno što prije donijeti mjere kojima bi se zaustavio dalji rast nelikvidnosti i spriječilo prelivanje krize na zdrave kompanije.

Iz Centralne banke (CBCG) su naveli da je koncentracija duga velika, jer je 50 najvećih dužnika, koji čine 0,26% ukupnog broja, učestvovalo sa 46,98% u ukupnom iznosu duga, odnosno sa 468 miliona. Od tih 50 preduzeća, 48 je u blokadi dužoj od 700 dana, odnosno duže od dvije godine povjerioci bezuspješno pokušavaju da od njih naplate svoj novac.

U CBCG smatraju da je pitanje nelikvidnosti realnog sektora ozbiljan rizik za stabilnost ukupnog sistema.

- U prethodnih četiri godine došlo je do kumuliranja duga na dužnike koji su u blokadi preko 365 dana. Kumulacija duga na preduzeća koja ne posluju duže od godinu upućuje na zaključak da je to pitanje dugoročne nelikvidnosti i posljedica je dugog perioda neefikasnog poslovanja jednog dijela privrede, na šta Centralna banka duži niz godina ukazuje kroz preporuke Vladi - naveli su iz CBCG.

Oni su kazali da je predaja zahtjeva za prinudnu naplatu tokom 2020. i 2021. bila smanjena, pretpostavljaju zbog epidemioloških mjera, ali da je bila povećana u prošloj godini, odnosno da su neki povjerioci odložili prinudne mjere protiv dužnika zbog pandemije.

U UPCG smatraju da je pandemija samo ogolila probleme koji decenijama postoje u crnogorskoj privredi.

- Otežana likvidnost realnog sektora je produkt sistemskih slabosti crnogorske ekonomije čiji smo svjedoci godinama unazad - i prije nastanka kovid pandemije. Koronakriza je sve te slabosti samo dodatno ogolila, a zatim produbila i donijela snažne potrese koji su iscrpili privredu i ostavili teške posljedice, posebno po mikro, mala i srednja preduzeća - rekli su iz UPCG.

Oni su dodali da je zbog posljedica koronakrize Crna Gora 2020. godine zabilježila najsnažniju recesiju u regiji Zapadnog Balkana i doživjela ekonomski pad od čak 15%.

- Iako se danas, nakon tri godine, može kazati da se privreda pokrenula i da polako staje na noge, evidentno je da postoji sve više preduzeća koja nijesu u stanju da redovno servisiraju svoje obaveze i pokriju narasle dugove. To da oporavak još traje pokazuju i izvještaji CBCG čiji podaci govore o kontinuiranom, zabrinjavajućem rastu broja pravnih lica i preduzetnika sa blokiranim računima, kao i ukupnog iznosa duga po tom osnovu - kazali su iz UPCG.

Oni su naveli da korona jeste dolila ulje na vatru, ali je "požar" ove vrste u Crnoj Gori počeo mnogo ranije.

UPCG je, kako su podsjetili, i prije deset godina ukazivala na oko 15.000 blokiranih preduzeća, pozivajući na hitnost u rješavanju te problematike.

- Danas je ova obaveza još i veća, jer je iznos duga po blokiranim preduzećima u posljednje tri godine porastao 55%. Nadležni i ukupna javnost moraju biti svjesni da pogoršana likvidnost privrede i rastući broj blokiranih preduzeća negativno utiču ne samo na nemogućnost naplate potraživanja na relaciji privreda-privreda i privreda-javni sektor, već i na zaposlenost, ekonomski rast i standard građana, kao i perspektive budućih ekonomskih aktivnosti u zemlji - kazali su iz UPCG.

Oni su dodali da se zato onih 19,55 hiljada blokiranih preduzeća, koliko ih je bilo u decembru, ne smiju posmatrati tek kao puka brojka ili još jedan u nizu statističkih podataka, već kao posljednja opomena koja traži hitnost i konkretne poteze.