Istraživanje pokazalo: Koncentracija hemikalija u Skadarskom jezeru trenutno nema negativni efekat na ekosistem

Da u Skadarskom jezeru postoji koncentracija određenih hemikalija, koja nije opterećujuća i trenutno nema negativni efekat na ekosistem, ali na koju treba posebno obratiti pažnju, pokazali su rezultati analize o ispravnosti vode koju je Centar za ekotoksikološka istraživanja (CETI), zajedno sa partnerima Univerzitetom Tirana i NVO Zeleni Centar Albanija, započeo početkom prošle godine, u okviru projekta "Skadarsko jezero bez zagađenja hemikalijama" (Skadar Lake withOut chemical pollUTION-SOLUTION).

Ovo je samo jedan u nizu značajnih podataka koji su zvanično saopšteni na okruglom stolu čiji je glavni cilj bio da sumira zajedničko i koordinirano istraživanje opasnih hemikalija u prekograničnom području najvećeg jezera na Balkanu.

- Izrada studije uticaja je zadatak eksternog konsultanta dr Patrika Rajnoldsa. Nakon evaluacije podataka možemo donekle biti zadovoljni kada je u pitanju opterećenost ekosistema Skadarskog jezera hemikalijama. Kompatibilnost rezultata konvencionalne hemijske analize i biotestova je evidentna. Naime, rezultati analize sadržaja poliaromatskih ugljovodonika u sedimentu pokazuju određeni stepen negativnog efekta ali koliko je to opterećenje predmet je daljih istraživanja. Hrana je bezbjedna. Iako je utvrđen određeni sadržaj žive, PCBa i organohlornih pesticida, on je značajno ispod maksimalno dozvoljenih koncentracija pa se sa sigurnošću može reći da su krap i jegulja bezbjedni za konzumiranje. Kada je riječ o sedimentu, sadržaj hemiklija rezultat hemiklija je odraz istorijskog zagađenja, pogotovo onog koji dolazi iz pravca Cetinja, Rijeke Crnojevića i dijela koji se tiče Morače. Da bi se dobila prava slika stanja neophodna su multidisciplinarna istraživanja, brojnija kampanja uzorkovanja, a za to su potrebna značajna finansijska sredstva. Ključni stav je da se moraju riješiti problemi na izvoru zagađenja jer samo tako možemo sačuvati dobar status jezera. Dakle, kontinualan i detaljan monitoring otpadnih voda se mora realizovati. Ovo predstavlja obavezu svake zemlje - poručila je projektna menadžerka CETI-ja, Danijela Šuković, i dodala da su joj stručnjaci iz oblasti hidrogeologije objasnili da je distribucija hemikalija u jezeru mnogo veća iz pravca Crne Gore ka Albaniji, nego obrnuto.

Izvršni direktor CETI-ja, Vidoje Petričić, naglasio je da posebnu zahvalnost duguju Evropskoj uniji (EU) koja je podržala projekat u okviru IPA prekograničnog programa Crna Gora Albanija 2014-2020. godine.

- Tematski prioritet programa je zaštita životne sredine, prilagođavanje klimatskim promjenama i smanjenja njihovog uticaja, kao i upravljanje rizicima. U centru našeg interesovanja je Skadarsko jezero sa aspekta stanja i zaštite životne sredine. Želim da istaknem važnost i značaj Skadarskog jezera kao jedinstvenog prirodnog fenomena sa bogatom florom i faunom. Ono ima status zaštićenog područja, kako u Crnoj Gori, tako i u Albaniji. U cilju zaštite biodiverziteta neophodna je kontinuirana saradnja institucija, sa obje strane granice - poručio je Petričić.

Prisutne je sa finansijskim aspektima projeka "Skadarsko jezero bez zagađenja hemikalijama" upoznao finansijski menadžer CETI-ja Zoran Vučinić.

- Ukupna vrijednost projekta je 467.855 EUR, od čega je EU obezbijedila 397.630 EUR, dok je 70.226 EUR kontribucija tri projektna partnera. Na kraju 18 mjeseci realizacija budžeta je skoro 61%, što je u skladu sa našim akcionim planom. Imali smo jedan vrlo zahtijevan plan nabavke gdje je bilo oko 40 stavki koje je trebalo nabaviti i koje su usklađene sa EU regulativom - kazao je Vučinić.

Projektna menadžerka delegacije EU za prekograničnu saradnju, Melani Brid, izrazila je zadovoljstvo što je imala priliku da pristustvuje prezentaciji rezultata, u okviru projekta koji se već skoro dvije godine uspješno sprovodi.

- Crna Gora je država sa nestvarnom ljepotom, prirodnim resursima i potencijalom za razvoj. Međutim, moramo da znamo da su ovi resursi ograničeni i da ih treba sačuvati implementacijom ispravnih mjera. U kontekstu pristupa EU, Crna Gora je otvorila poglavlje 27 - Životna sredina i klimatske promjene, u decembru 2018. godine. Očekujemo da sačuvate ekološku vrijednost područja, poput: Skadarskog jezera, Ulcinjske solane, rijeke Tare. Projekat "Skadarsko jezero bez zagađenja hemikalijama" upravo doprinosi tome. Njime se kreiraju veze i saradnja između Crne Gore i Albanije. Želim da čestitam timu CETI-ja, partnerima sa Univerziteta Tirana i NVO Zeleni Centar Albanija, na vrijednom radu koji ulažu u ovaj projekat - zaključila je Brid.