ASP: Vlada da saopšti ko su krajnji vlasnici kompanije Northstar

Tehnička Vlada dužna je da građanima saopšti ko su krajnji vlasnici kompanije Northstar, koja stoji iza projekta izgradnje turističkog kompleksa na hercegnovskom dijelu poluostrva Luštica, saopšteno je iz Akcije za socijalnu pravdu (ASP).

U toj nevladinoj organizaciji smatraju da Vlada treba da saopšti i pod kojim uslovima je investitor predložio raskid ugovora o zakupu za izgradnju tog turističkog kompleksa, kojeg nije bio u stanju stvarno da počne ni punih 13 godina od potpisivanja ugovora.

- Umjesto što građani svjedoče "krokodilskim suzama" pojedinih Vladinih funkcionera za tobožnjim renomiranim investitorima, poreskim obveznicima je potrebnije jasno saopštiti uslove predloženog raskida ugovora o dugoročnom zakupu, prevashodno to da li strani investitor traži odštetu i koliku, ali i ko su njegovi krajnji vlasnici, godinama sakriveni iza off shore zona ili kasnije investicionih fondova - navodi se u saopštenju te NVO.

Neophodno je, kako smatraju, objaviti da li strani zakupac/investitor možda traži i naknadu izgubljene dobiti, iako mu neispunjenje obaveza sa njegove strane na to nikako ne bi trebalo da daje pravo, ali i da li će Vlada obavijestiti Specijalno državno tužilaštvo o ovom poslu, koji je ekstremno loše ugovoren za državu i ukupan javni interes, jer je brojnim odredbama i postupcima favorizovan investitor.

Potpis na ugovor o dugoročnom zakupu preko pola miliona kvadrata na hercegnovskom dijelu poluostrva Luštica na jesen, sada već daleke 2009. godine, stavio je tadašnji potpredsjednik Vlade Igor Lukšić. Zemljište je dato u zakup na čak 90 godina, a radi izgradnje ekskluzivnog turističkog kompleksa i investiranja od najmanje 210 mil EUR.

- Ugovor je naknadno aneksima dva puta mijenjan uz odobrenje Skupštine, a u vrijeme kada je Demokratska partija socijalista sa svojim saveznicima imala većinu, a smanjen je i obim minimalne investicije na 80 miliona - rekli su iz ASP-a.

Ugovorom je definisana izgradnja u dvije faze, lokacija je određena kao privatna oblast, a predviđeno je da se moraju ispuniti određeni preduslovi, pri čemu je tadašnja Vlada garantovala investitoru čak i neka prava za koja u tom času nije postojao pravni osnov u tadašnjim zakonima.

Vlada je obavezala i Opštinu Herceg Novi da sagradi pristupni put do granice lokacije, čime je razvoj jedne lokalne samouprave pretpostavljen interesima privatnog investitora. U vezi sa tim, treba naznačiti da je u tenderskoj ponudi izabrani investitor iskazao spremnost da učestvuje u finansiranju što hitnije gradnje puta do lokacije, ali se takva odredba nije kasnije našla u zaključenom ugovoru.

U međuvremenu je najmanje jednom, 2014. godine, mijenjan planski dokument za područje, ali suštinski nije bilo specifičnih izmjena u njemu, pa se stiče utisak da se tom potezu pribjeglo kako bi se stranom investitoru dalo vremena za početak investicije, jer je očito imao problem sa obezbjeđenjem finansija za izgradnju turističkog kompleksa ili je prosto dobijen ugovor o zakupu za turistički resort, koji se kasnije želio preprodati i tako zaraditi.

- Za ukazati je i da je u tenderskoj ponudi izabrani investitor dostavio izjavu da je u mogućnosti da prikupi više od 400 miliona USD osnivačkog kapitala i preko 300 mil USD kreditnih sredstava, a za investicione aktivnosti povezanih kompanija u Jugoistočnoj Evropi. Dakle, dostavljena je izjava, ne potvrda banke o obezbijeđenim finansijskim sredstvima i/ili bankarska garancija - navodi se u saopštenju.

Nadalje, potcijenjen iznos fiksne koncesione naknade u prvih 30 godina od tričavih 77 centi po kvadratu zemljišta, koje se nalazi bukvalno na pjeni od mora, kasnije oslobađanje plaćanja PDV-a na zakupninu, pravo stranom investitoru da založi prava iz ugovora kako bi obezbijedio finansije za izgradnju turističkog projekta, omogućavanje prodaje vila zajedno sa zemljištem (iako je ugovor o zakupu), pri čemu bi Vladi pripalo smiješnih 55 EUR po kvadratu prodatog zemljišta, izostanak antikoruptivne klauzule u ugovoru samo su neke od favorizujućih i/ili štetnih odredbi.

- Sami raskidni uslovi nijesu dovoljno precizno definisani, posebno kada Vlada krši materijalne povrede ugovora, ugovor je poslovne prirode, Vlada se izričito odriče svih prava državnog imuniteta prema bilo kom ugovornom potraživanju, a kuriozitet je da je kao događaj više sile bila definisana i globalna ekonomska kriza, usljed koje je došlo do sistemskog nestajanja ili blokade poslovanja globalnog bankarskog tržišta - rekli su iz ASP-a.

Firmu Northstar osnovao je 2007. godine u Podgorici finski državljanin Kari Haataja, do juna 2013. godine je osnivački kapital uvećan na nepunih milion eura, a iste godine je u Holandiji sa deset hiljada EUR osnovao Montrose Development B.V, koja je registrovana kao osnivač Northstar. Početkom naredne godine se kao osnivač javlja Montrose Partners International ltd, registrovana na off shore zoni Britanskih Djevičanskih Ostrva, čime se vlasnici sakrivaju.

Početkom 2016. godine u holandskoj firmi Haataju zamjenjuje Mohammed Al Sager, koji postaje izvršni direktor u Northstar, a kasnije njega zamjenjuje Imad Mahmud. Dostupne informacije pokazuju da je Al Sager na čelu jednog fonda za investiranje iz Kuvajta.

Inače, jedna od članica konzorcijuma, koji je učestvovao kao jedini ponuđač na tenderu za Lušticu, bila je Equest Capital Limited, registrovana na Kanalskim ostrvima, kao zoni velikih poreskih olakšica i nepoznatog vlasništva. Prestala je da postoji 2013. godine.

Do sredine 2020. godine Northstar je tvrdio da je uložio oko 21,5 miliona u Lušticu, ali struktura investicija nije poznata, naročito da li je u to računat zakup, zarade, što po svojoj prirodi nijesu stvarne investicije. Kako je do tada osnivački kapital bio nepunih milion EUR, jasno je da se iz njega nije planiralo finansiranje investicije, dok novčani tokovi za realizaciju turističkog projekta nijesu poznati.

ASP je pozvao Vladu, čak i manjinsku u tehničkom mandatu, a izabranu na neustavan način, da objelodani sve informacije o ovom projektu i upozna Specijalnog državnog tužioca sa čitavim ugovornim aranžmanom.