Projekat SIW4SE istražuje rješenja za elektrofilterski pepeo uglja i otpad tekstilne industrije - Inovacije u pravcu održivog razvoja

Projekat pod akronimom SIW4SE jedna je od onih koje je Fond za nauku podržao kroz program "Ideje". Osnovni cilj je da sе predloži inovativno, dvostruko rješenje za odabrane tokove otpada u Srbiji, kao resurs za oporavak strateških elemenata, s jedne strane, i kao sredstvo za uklanjanje odabranih organskih i neorganskih zagađivača iz otpadnih voda, sa druge strane.

Za istraživanje su odabrani elektrofilterski pepeo uglja i otpad tekstilne industrije, na bazi celuloze.

- Sve veće količine generisanog otpada i njegov potencijalno štetan uticaj na životnu sredinu zahtijevaju jedan sveobuhvatan pristup, usklađen sa principima održivog razvoja. Ugalj je od svih energetskih izvora najčešće korišćena sirovina. Posebno se ističe značaj za Srbiju, jer se elektroenergetski sistem naše zemlje u znatnoj mjeri oslanja na ovaj energent. Posljedično, značajne količine pepela, kao produkta procesa sagorijevanja, deponuju se na pepelišta, a sadrže potencijalne dragocjene sirovine.

Sa druge strane, tekstilna industrija je jedan od najvećih zagađivača na planeti. Jedan od pristupa kojim bi se mogla kontrolisati/smanjiti emisija zagađujućih materija uključuje primjenu otpada iz tekstilne industrije u sistemu prečišćavanja otpadnih voda - kaže za eKapiju rukovodilac projekta prof. Aleksandra Perić Grujić sa Fakulteta za tehnologiju i metalurgiju.


Vrijedni strateški elementi iz ugljenog pepela

Ugljeni pepeo sadrži vrijedne strateške elemente i njihovo vađenje dovodi do finansijskih i ekoloških koristi. Како objašnjava naša sagovornica, kritični materijali predstavljaju elemente koji imaju veliki značaj za privredu i teško ih je zamijeniti nekim drugim elementima.

- Zbog izuzetne primjene u naprednim tehnologijama, potražnja za njima raste, a samim tim i njihove cijene. Smanjene količine ovih vrijednih elemenata podstiču traženje novih izvora, kao alternativu rudarstvu, a jedan od takvih izvora je i pepeo od sagorijevanja uglja. Poznato je da pepeo sadrži mnoge metale, kao što su recimo aluminijum, arsen, nikl, hrom i dr, ali pepeo uglja sadrži i određene koncentracije elemenata poznatih kao "rijetke zemlje" (rare earth elements), kao i strateških metala kao što su galijum, germanijum, indijum, telur. Razvoj nove metodologije za izdvajanje ovih elemenata iz pepela bio bi praćen detaljnom analizom potencijalnog uticaja na životnu sredinu, kao bi se obezbijedilo ekonomično i ekološki prihvatljivo rješenje - dodaje.

Nakon ekstrakcije strateških elemenata, pepeo će biti primijenjen kao adsorbent (sredstvo koje upija gasove) za neorganske i organske zagađivače iz otpadnih voda.

Čvrsti otpad tekstilne industrije biće primenjen kao adsorbent u zatvorenom krugu tretmana otpadnih voda.




Rezultati projekta bili od interesa za naučnu zajednicu, nacionalnu i međunarodnu

Tim Projekta SIW4SE čini 12 istraživača sa Univerziteta u Beogradu - Tehnološko-metalurški fakultet (11) i Institut za nauklearne nauke Vinča-Institut od nacionalnog značaja za Republiku Srbiju (1). Projekat traje tri godine, tako da je plan istraživanja prilagođen ovom roku.

- Aktivnosti će biti usmjerene ka uspostavljanju inovativne analitičke metodologije i primjeni najsavremenijih statističkih multivarijacionih metoda. Ostvareni rezultati projekta doveli bi do valorizacije odabranih vrsta otpada u Srbiji, u skladu sa principima cirkularne ekonomije i održive životne sredine - kaže Aleksandra Perić Grujić.

Dodaje da bi rezultati projekta bili od interesa za naučnu zajednicu, kako nacionalnu, tako i međunarodnu:

- Valorizacija i smanjenje količine otpada za odlaganje i skladištenje, kao i niži troškovi tretmana i odlaganja otpada imali bi povoljne efekte na industriju. Dugoročno, održiva primjena odabranih tokova industrijskog otpada u Srbiji dovela bi do poboljšanja kvaliteta životne sredine, a samim tim i zdravlja ljudi.


Kupovina kapitalne opreme

Kada je riječ o podršci Fonda za nauku, navodi da je od velike je važnosti, kako za istraživače čiji su projekti prihvaćeni, tako i za njihove institucije, jer će, zahvaljujući obezbijeđenim sredstvima i opremi, moći da realizuju istraživanja i ostvare odgovarajuće rezultate.

- Posebno je značajno to što je odobrena i kupovina kapitalne opreme. Svi znamo da je bez ulaganja u savremenu opremu, teško doći do vrhunskih rezultata - zaključuje Aleksandra Perić Grujić.

Aleksandra Kekić