Šta bi recesija u Evropi donijela BiH

Moguća recesija u Evropi bi donijela recesiju i u Bosni i Hercegovinu, ali nešto kasnije, ističu domaći ekonomisti za Nezavisne novine.

Naime, ekonomski eksperti iz Evrope su zabrinuti zbog rizika recesije u evropskim državama do kraja 2024. godine.

Ovo se vidi iz objavljenih rezultata kvartalne ankete ekonomskih stručnjaka (EES) koju su proveli Institut za ekonomska istraživanja IFO iz Minhena i Švajcarski institut za ekonomsku politiku.

Tako eksperti iz Njemačke, Velike Britanije i Nizozemske smatraju da vjerovatnoća recesije u ovim zemljama iznosi 38 odsto.

U Italiji vjerovatnoća recesije do kraja godine iznosi 27 odsto, Francuskoj 23 odsto, a Španiji 22 odsto.

Ako se gleda po oblastima, najveću zabrinutost zbog recesije pokazuju stručnjaci iz istočne Evrope, Južne Amerike, Sjeverne Amerike, te sjeverne i zapadne Evrope.

Glavni faktori koji, prema mišljenju stručnjaka, mogu da utiču na eventualnu recesiju su geopolitički događaji i rast cijena energije.

Eksperti očekuju globalni ekonomski rast od 2,4 odsto u 2024. godini i njegovo ubrzanje na 2,9 odsto u 2025. godini i na 3,3 odsto u 2027.

Ekonomista Bojan Lučić kaže da se u posljednjem izvještaju za proteklu godinu vidi da je sedam država Evropske unije ušlo u recesiju, jer prema podacima Eurostata, imaju dva uzastopna kvartala sa padom ekonomije.

- U drugom kvartalu 2023. godine (april, maj, jun) 12 od 27 članica Evropske unije je zabilježilo pad ekonomskih aktivnosti (BDP-a), a od njih sedam je imalo pad i u prvom kvartalu. Među državama koje imaju formalnu recesiju su i najveća evropska ekonomija Njemačka, kao i Finska, Irska, Češka, Poljska, Mađarska i Estonija. Osim ovih država pad ekonomije u drugom kvartalu imale su Nizozemska, Letonija, Austrija, Švedska i Luksemburg. Ukupan rast ekonomije na nivou svih članica EU u drugom kvartalu iznosio je nula procenata, dok je u prvom kvartalu postojao rast od 1,1 procenat, što je značajno usporavanje evropske ekonomije. Zbog straha od moguće recesije, Evropska centralna banke (ECB) ne razmatra trenutno opciju povećanja referentne kamatne stope. ECB sada više brine opasnost da cijela EU zona uđe u recesiju nego da inflacija, zbog koje su i povećavali kamatne stope, nastavi rast - naglasio je Lučić.

Prema njegovim riječima, BiH i Republika Srpska svakako ne mogu ostati imune na dešavanja u EU.

- Snažni su inflatorni uticaji i neka očekivana putanja inflacije trebalo bi da prati onu u EU. Očekivana inflacija od tri odsto u 2024. godini znači da će realni raspoloživi dohodak biti pod snažnim pritiskom, što će dodatno usporavati i nominalnu, ne samo realnu ekonomsku aktivnost u zemlji. Projekcija našeg BDP-a za 2024. godinu je pozitivna, ali u uslovima izuzetno visoke neizvjesnosti i zavisnosti od povezanosti sa EU teško je sa sigurnošću reći da će se i uspjeti u tim projekcijama. Ekonomija se ne nalazi u klasičnom poslovnom ciklusu i jako je teško dati procjene vrijednosti realnog BDP-a, njegovih komponenti, kao i ostalih makroekonomskih varijabli - naveo je Lučić za Nezavisne novine.

Admir Čavalić, ekonomski analitičar, istakao je da potencijalna recesija u Evropi znači automatski odgođenu recesiju za BiH, posebno ako se govori o tržištima koja su bitna, poput Njemačke ili Italije.

- Ove zemlje imaju visoko učešće u ukupnim vanjskotrgovinskim aktivnostima BiH. Automatski se ta recesija u Evropi prebacuje na BiH, ali ne odmah, što je bitno naglasiti. Slična situacija se desila 2008, 2009. godine, kada je kod nas recesija u odnosu na Evropu došla tek kroz godinu dana - pojasnio je Čavalić.