Projekcije Ministarstva finansija Crne Gore - Javni dug veći za 622 mil EUR do 2027.

Javni dug države u naredne tri godine biće povećan za 622 mil EUR i to sa 4,122 milijarde u ovoj godini na 4,744 milijarde na kraju 2026. godine. To je projekcija Ministarstva finansija u Predlogu zakona o budžetu za narednu godinu.

Prema dokumentu, domaći dug u naredne tri godine padaće i to sa 545 miliona u ovoj godini na 240 miliona na kraju 2026. godine, dok će za isti period spoljni dug porasti sa 3,5 milijardi na 4,4 milijarde.

U strukturi spoljnjeg duga, najveće učešće ima dug po osnovu euroobveznica od 48,7%, dok je na drugom mjestu kredit kod Exim Kina banke sa ukupnim učešćem od 19,81%. Dug po osnovu eurobveznica je 1,5 mlrd EUR, dok se kineskom kreditoru duguje 711 mil EUR.

U Ministarstvu finansija u narednom periodu očekuju rast troškova zaduživanja zbog rasta kamata na globalnom finansijskom tržištu, a dio zaduženja vezan je za varijabilne kamatne stope dominantno u eurima.

- U narednoj godini očekuje se povećanje duga u apsolutnom iznosu u odnosu na 2023. godinu, kao i u odnosu na BDP, usljed činjenice da je procijenjeni BDP za narednu godinu veći za oko 409,66 mil EUR u odnosu na BDP iz ove godine. Očekuje se da će državni dug na kraju 2024. iznositi 60,61% BDP-a, dok će javni dug iznositi oko 61,62 % BDP-a - navodi Ministarstvo finansija.

Ukupna cifra uvećanja javnog duga u naredne tri godine je za oko 55 miliona manja u odnosu na dugove koje država mora da vrati u narednoj godini u iznosu od 677 miliona od čega je 138 miliona kamata.

Prema podacima Ministarstva finansija, na domaćem tržištu se mora vratiti 232 miliona dugova i riječ je uglavnom o kreditima koji su u prethodnom periodu uzeti od domaćih komercijalnih banaka.

- Planirani iznos za otplatu glavnicu rezidentima uključuje i 70 mil EUR projektovane otplate za državne zapise i dugoročne kredite koji će se zaključiti u 2023. godini - navode iz Ministarstva finansija, dodajući da će pola miliona eura biti izdvojeno u narednoj godini na isplatu duga za staru deviznu štednju kod nekadašnje Dafimet i Jugoskandik banke.

Kada je riječ o vraćanju dugova strancima u narednoj godini međunarodnim finansijskim institucijama treba da se vrati oko 92 mil EUR. Riječ je o dugovima prema Međunarodnoj banci za obnovu i razvoj, Pariskom klubu povjerilaca, Banci za razvoj Savjeta Evrope, Evropskoj investicionoj banci, Evropskoj banci za obnovu i razvoj, Međunarodnom monetarnom fondu...

- Osim navedenih obaveza, sljedeće godine izvršiće se isplata kamata po osnovu emisije euro-obveznica iz 2018, 2019. i 2020. godine, u iznosu od 51,19 miliona - kazali su u Ministarstvu finansija.

Na naplatu stižu dugovi i kod Svjetske banke od skoro 98 mil EUR. Riječ je o garancijama u okviru dva kreditna aranžmana (PBG1 i PBG 2) koje su obezbijeđene za kredite kod četiri banke (Credit Suisse AG, OTP Bank PLC, CKB Podgorica, Societe Generale) zbog manjka novca u državnoj kasi.

SB je krajem 2017. godine odobrila Crnoj Gori garanciju zasnovanu na javnoj politici (Policy based guarantee – PBG) od 80 mil EUR, kojom je omogućeno zaduženje države u iznosu do 240 miliona, pod povoljnijim uslovima i sa nižom kamatnom stopom. Na taj način je obezbijeđen novac za finansiranje budžeta u 2018. godini godine, uz mogućnost za otplatu i refinansiranje postojećeg duga.

- U 2024. godini, servisiraće se i obaveze, po osnovu kredita za auto-put koji je uzet kod kineske Exim banke i to po osnovu glavnice 61,52 mil EUR i po osnovu kamate i ostalih troškova 14,15 miliona. U strukturi spoljnjeg duga, najveće učešće ima dug po osnovu euroobveznica od 48,7%, dok je na drugom mjestu kredit kod Exim Kina banke sa ukupnim učešćem od 19,81%. U odnosu na državni dug, obaveze po osnovu euroobveznica čine 48,70%, dok je učešće duga po osnovu kredita da Exim Kina bankom u državnom dugu 17,85%. Do 30. 9. 2023. godine, izvršena je otplata duga po osnovu glavnice, rezidentima i nerezidentima, u ukupnom iznosu od 214,35 mil EUR, otplata po osnovu stare devizne štednje u iznosu od 0,08 miliona eura i otplata po osnovu garancija u iznosu od 2,81 mil EUR. Otplata po osnovu kamate, rezidentima i nerezidentima, iznosila je ukupno 79,81 mil EUR - kazali su iz Ministarstva finansija.

Od ukupnog državnog duga na kraju septembra ove godine 79,92% iznosa duga izraženo je u domaćoj valuti, tj. u eurima.

- Kada je riječ o riziku promjene kamatnih stopa, u ukupnom državnom dugu preovladavaju zaduženja sa fiksnom kamatnom stopom. Međutim, imajući u vidu značajne promjene na globalnom finansijskom tržištu koje karakteriše porast kamatnih stopa, fiksnih i varijabilnih, očekuje se uticaj ovih kretanja na portfolio duga Crne Gore. Zaduženja sa varijabilnom kamatnom stopom, koja su uglavnom vezana za euribor čine 22,17 odsto državnog duga. S toga, očekuje se porast troškova zaduživanja u narednom periodu - kazali su u ovom Vladinom resoru.