Dobra zarada i efikasna ušteda energije - Za izgradnju kogenerativnih postrojenja zainteresovano više opština i firmi iz BiH

Skoro 20 opština i nekoliko firmi iz BiH zainteresovano je da učestvuje u nedavno najavljenom projektu ulaganja u postrojenja kogeneracije. Na prošlonedeljnom predstavljanju ove investicije, a na kojem su učestvovali predstavnici FIPA-e, USAID-a, italijanske kompanije Pyrox i njihvog predstavnika u BiH - firme Alfa Invest, rečeno je da bi svaka opština mogla da zaradi milion evra godišnje i zaposli oko 25 radnika.

Iako su mediji prenosili informaciju da će Pyrox uložiti 150 mil EUR, ipak je riječ o tome da će više finansijskih institucija učestvovati u finansiranju ovog projekta, poput UniCredit banke ili Investicionog fonda Irske. Kako se radi o obnovljivim izvorima energije, utoliko je veća spremnost evropskih fondova da daju svoj udio. Opštine bi učestvovale sa 10 do 15%, a kako je u izjavi za eKapiju rekao direkor firme Alfa Invest Zdravko Aćimović, većina opština je zainteresovana za javno-privatno partnerstvo.

- Na osnovu anketnog lista koji je popunjen, projekte kogeneracije želi 18 opština i 4 firme. Javile su nam se takođe i opštine iz Srbije, kao i neke projektantske kuće koje žele učestvovati u pripremi dokumentacije. Imamo i primjer gdje jedna opština i firma žele zajedno realizovati postrojenje za kogeneraciju, kako bi se dobijena toplotna energija jednim dijelom koristila za grad, a drugi dio za industriju - ističe Aćimović.

Kako nam objašnjava Aćimović, nakon što su opštine i firme popunile upitnik, slijedi priprema dokumentacije, na osnovu koje će se praviti biznis planovi.

Italijanski Pyrox, čiji je zastupnik u BiH firma Alfa Invest, posjeduje vlastitu tehnologiju za proizvodnju električne i toplotne energije na bazi čvrste biomase, a koja se može koristiti za zagrijavanje domaćinstava, plastenika, i drugih objekata.

Aćimović je pojasnio kako je upravo tehnologija bila jedan od razloga što opštine nisu imale mogućnost investirati u projekte kogeneracije, iako naša zemlja ima značajne potencijale u drvoprerađivačkom sektoru.

Uskoro studija o potencijalu korišćenja biomase u BiH

Upravo one opštine koje imaju dugu tradiciju drvne prerade imaju najveće šanse da u bližoj budućnosti izgrade kogenerativna postrojenja na biomasu. Tako se USAID EIA projekt fokusirao na pružanje tehničke pomoći preduzećima iz ovog sektora za razvoj projektaka, navodi Fahrudin Kulić iz USAID-a.

- Okvirna procjena je da oba entiteta raspolažu približno istim neiskorištenim teoretskim potencijalom primarne energije drvne biomase od oko 1.400 GWh, ukupno u BiH 2.800 GWh. Neiskorištenu drvnu biomasu čine ostaci nakon sječe koji sada ostaju u šumi. Sav ovaj potencijal se ne može iskoristiti, jer se dio mora ostaviti u šumama, a jedan dio je neisplativo prikupljati. Tačnije procjene će se napraviti u okviru izrade studije potencijala biomase u BiH koju će voditi GIZ, a učestvovaće i predstavnici USAID EIA projekta.

Kako kaže Kulić, osim ovog potencijala, u drvoprerađivačkim preduzećima se biomasa koristi samo za proizvodnju toplotne energije, a mogla bi se koristiti i za proizvodnju električne energije.

Projekcije kažu da bi do 2020. FBiH trebala da proizvodi 30 GWh struje iz biomase, a RS 44,56.

- To su količine električne energije iz biomase koje se planiraju poticati kako je navedeno u entitetskim akcionim planovima za obnovljive izvore energije. U FBiH firma Natron-Hayat proizvodi električnu energiju iz biomase, ali nije u sistemu poticaja. Drugih izgrađenih postrojenja u FBiH nema, ali je u planu izgradnja kogenerativnog postrojenja u Livnu električne snage 1,2 MW koje bi trebalo proizvoditi 9,6 GWh električne energije godišnje.

Da bi kogenerativna postrojenja na biomasu bila isplativa, potrebno je da se proizvedena električna energija subvencioniše kroz garantovane otkupne cijene. Kako nam je objasnio Kulić, u sadašnjim akcionim planovima RS i FBiH, predviđene poticane količine električne energije iz biomase nisu dovoljne da se izgradi značajan broj ovih postrojenja.

Prva postrojenja u Donjem Žabaru i Prijedoru

Saznajemo da kogenerativna postrojenja na drvnu biomasu još ne postoje u BiH, ali od 2011. postoji postrojenje na biogas u okviru zemljoradničke zadruge Livač kod Laktaša.

U RS su dva postrojenja u finalnoj fazi izgradnje koje bi trebala biti u sistemu poticaja. Firma Gold MG u Donjem Žabaru gradi postrojenje na biogas, koje će biti kapaciteta 989 kW sa planiranom godišnjom proizvodnjom od 8.275 MWh (8,275 GWh) električne energije.

Postrojenje na drvnu biomasu Toplane Prijedor će biti kapaciteta 242 kW sa planiranom godišnjom proizvodnjom od 1.960 MWh električne energije.

Teodora Brnjoš