Branko Stojnić, načelnik Odjeljenja za privredu i poljoprivredu - Spremna dokumentacija za navodnjavanje Potkozarja, čekamo kredit
Iako je Gradiška poznata po poljoprivrednoj proizvodnji, a razvoj ove grane privrede jedan od strateških ciljeva Gradske uprave, osjetni su nedostaci u prerađivačkim i skladišnim kapacitetima. Takođe, postoji potreba poljeprivrednika i za većim obradivim površinama, rekao je u razgovoru za eKapiju načelnik Odjeljenja za privredu i poljoprivredu Gradiške Branko Stojnić.
- Na području Gradiške nalaze se značajne površine obradivog poljoprivrednog zemljišta, oko 40.000 ha, od čega je oko 4.500 ha pripadalo nekadašnjem PIK-u Mladen Stojanović. Ovo zemljište u narednom periodu planiramo dodijeliti poljoprivredim proizvođačima u zakup - dodao je Stojnić.
eKapija: Gradiška je tradicionalno okrenuta poljoprivredi, koja se smatra i osloncem privrednog razvoja ovog dijela RS. Koliko lokalna uprava ulaže u razvoj poljoprivrede? Kakvi su podsticaji?
- Gradiška je zbog svojih prirodnih resursa, plodnog zemljišta i povoljnih agroklimatskih uslova prepoznatljiva po poljoprivrednoj proizvodnji kao jednoj od vodećih grana u okviru ukupne privredne aktivnosti.
Budžetom grada svake godine se planiraju i plasiraju sredstava za podršku poljoprivrednoj proizodnji. Na godišnjem nivou izdvaja se oko 300.000 KM kojima se podržava biljna i stočarska proizvodnja, osiguranje poljoprivredne proizvodnje, poljoprivredne manifestacije, rad poljoprivrednih udruženja, organizovanje stručnih edukacija, promocija i prodaja domaćih poljoprivrednih proizvoda, zatim podrška radu protivgradne preventive, te ostali vidovi podrške.
eKapija: Kao jednom od najvećih proizvođača hrane u BiH Gradišci ipak nedostaje još kompanija koje bi se bavile otkupom i preradom voća i povrća. Takođe, postoje i potrebe za dodatnim obradivim površinama. Da li je izvjesno riješavanje ovih problema u skorije vrijeme?
- Poljoprivredna proizvodnja na području Gradiške poznata je po stočarskoj, voćarskoj, povrtlarskoj proizvodnji, a značajna je i proizvodnja meda. Ovu proizvodnju bi trebalo da prate prerađivački kapaciteti, kako bi poljoprivredni proizvođači mogli proizvedeno voće i povrće plasirati već poznatom kupcu tj. prerađivaču, po unaprijed dogovorenim cijenama, te na taj način obezbijediti sigurnost svoje proizvodnje, odnosno egzistencije.
Gradska uprava ulaže ogromne napore u pokušaju da iznađe zainteresovang investitora za prerađivačke kapacitete, nudeći po povoljnim uslovima zemljište u Agroindustrijskoj zoni Nova Topola.
Trenutno se prerada voća i povrća odvija u malim kućnim kapacitetima, gdje se proizvode pekmezi i sokovi. Što se tiče prerade mlijeka, otvoren je pogon za proizvodnju kravljeg sira, ali samo od mlijeka proizvedenog na vlastitom gazdinstvu, a takođe postoji i manji pogon za preradu kozijeg mlijeka u sir.
Na području Gradiške nalaze se značajne površine obradivog poljoprivrednog zemljišta, oko 40.000 ha, od čega je oko 4.500 ha pripadalo nekadašnjem PIK-u Mladen Stojanović. Ovo zemljište u narednom periodu planiramo dodijeliti poljoprivredim proizvođačima u zakup. Trenutno su u toku aktivnosti sa Ministarstvom poljoprivrede šumarstava i vodoprivrede RS oko pripreme javog oglasa za davanje u zakup predmetnog poljoprivrednog zemljišta.
eKapija: Koje regije Gradiške su posebno pogodne za poljoprivrednu proizvodnju?
- Područje Gradiške, je reljefno, a time i klimatski, podijeljeno na dvije usko povezane regije, na kojima se obavlja poljoprivredna proizvodnja. U Potkozarju, brdskom dijelu, većinom je zastupljena voćarska proizvodnja, dok je u Lijevče polju, ravničarskom dijelu, zastupljena povrtlarska i stočarska proizvodnja.
eKapija: Gradiška ima posebno povoljne agroklimatske uslove za voćarsku proizvodnju, te se čak 40% ukupne proizvodnje voća u RS ostvari upravo na teritoriji Gradiške. Koje sorte se najviše proizvode, koje ostvaruju najveći izvoz?
- Gradiška s pravom nosi naziv voćarskog kraja jer, kao što ste i rekli, od cjelokupne proizvodnje voća u RS, 40% se proizvede na području ovog grada. Od ukupnih 1.550 ha pod zasadima voća, 1.100 ha je pod zasadom jabuke, 320 ha pod zasadom kruške, 150 ha pod zasadom šljive i 80 ha pod zasadom trešnje, višnje, breskve i kajsije. Kada govorima o sortimentu koji je najviše zastupljen u zasadu jabuke, a to su sorte ajdared, zatim zlatni delišes, gala, greni smit, jonagold i ostale sorte.
eKapija: Kakva je situacija sa hladnjačama? Da li trenutni kapaciteti zadovoljavaju potrebe?
- Savremena voćarska proizvodnja je nezamisliva ukoliko je ne prate i odgovarajući rashladni i skladišni kapaciteti. Na području grada može se proizvesti do 50.000 tona raznog voća za koje trenutno nema dovoljno rashladnih kapaciteta. Trenutno ima hladnjača za skladištenje oko 18.000 tona voća. Da bi se zadovoljile potrebe za skladištenje proizvedenog voća, trebalo bi izgraditi još rashladnih kapaciteta za smještaj oko 20.000 tona.
eKapija: Da li su planu novi projekti za izgradnju sistema za navodnjavanje?
- Poljoprivrednu proizvodnju u današnjim uslovima globalnog zagrijavanja nezamislivo je organizovati bez zalivog sistema. Područje našeg grada, a i šire, ima manjak padavina tokom godine, pogotovo u periodu juni-avgust, kada je biljnoj proizvodnji najbitnija vlaga. Područje Gradiške ima oko 2.000 ha pod zalivnim sistemom u regionu Lijevča polja. Trenutno je u toku realizacija projekta zalivnog sistema Potkozarja, kojom bi se obuhvatila površina oko 600 ha. Pripremljena je projektana dokumentacija i čekaju se nove kreditne linije sa potencijalnim investitorom, kako bi se krenulo u realizaciju navedenog projekta. Cjelokupni projekat se vodi sa nivoa Ministarsva poljoprivrede RS.
eKapija: Preduzeća iz sektora drvoprerade tradicionalno ostvaruju najveće prihode, a i najveći su izvoznici. Koliko se ulaže u razvoj ove grane?
- Gradska uprava Gradiške svake godine u okviru budžeta planira i izdvaja oko 200.000 KM za podršku preduzetništvu. Među razvijenijim djelatnostima su prerada drveta i metala, te tekstilna industrija. Prilikom dodjele sredstava, privredni subjekti koji se bave proizvodnjom i preradom su stimulisani kroz postavljene kriterijume, tako da imaju prednost u odnosu na privredne subjekte iz ostalih, prije svega uslužnih djelatnosti.
eKapija: U kojoj fazi je projekat podrške integralnoj i organskoj poljoprivrednoj proizvodnji?
- Podrška integralnoj i organskoj proizvodnji je projekat koji je planiran u okviru Strategije razvoja grada Gradiške za period 2019-2027. Projekat je planiran iz razloga što proizvodnja hrane, zahvaljujući prirodnim resursima i zemljišnim kapacitetima našeg grada zauzima značajno mjesto u RS, BiH i šire. S obzirom na to da se radi o proizvodnji zdrave hrane, čiji su prinosi manji nego u konvencijnalnoj proizvodnji, za realizaciju ovakvog projekta bi trebalo obezbijediti značajna podsticajna sredstva. Projekat će se realizovati kroz Program podrške poljoprivrede grada Gradiška u narednim godinama u skladu sa raspoloživim sredstvima i time dati značaj proizvodnji zdrave hrane.
eKapija: Koji će biti strateški izazovi vašeg odjeljenja za naredni period?
- U narednom periodu Odjeljenje za privredu i poljoprivredu će se posebno posvetiti aktivnostima podrške promociji i prodaji domaćih proizvoda u okviru projekta Kuća Lijevča i Potkozarja, podršci integralnoj i organskoj proizvodnji, zatim podršci osnivanju i radu zadruga i klastera, te podršci stimulisanja sigurnosti poljoprivredne proizvodnje, posebno voćarske, ali i povrtlarske, kroz podršku izgranje protivgradnih mreža, antifrost sistema i premija za osiguranje proizvodnje.